الگوی اثرات تعاملی سازمان یادگیرنده –یاد دهنده؛ مورد مطالعه در نظام دانشگاهی کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی. دانشکده مدیریت و حسابداری‎.‎‏ دانشگاه آزاد اسلامی. قزوین. ایران

2 استادیار گروه مدیریت دولتی. دانشکده مدیریت و حسابداری‎.‎‏ دانشگاه آزاد اسلامی. قزوین. ایران

3 دانشیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

4 استادیار گروه مهندسی صنایع. دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک دانشگاه آزاد اسلامی. قزوین. ایران. ‏

10.22034/qjimdo.2021.295035.1430

چکیده

زمینه و هدف: پیچیدگی رقابت در دنیای امروزی، بهره‌گیری از روش‌های نوین و تعاملی یادگیری و یاددهی را الزامی نموده است. هدف این پژوهش، بررسی اثرات تعامل بین یادگیرندگی و یاد دهندگی در سازمان‌هاست. همچنین برای یادگیرنده بودن کدام یک از مؤلفه‌های سازمان یاد دهنده و برای یاد دهنده بودن کدام یک از مؤلفه‌های سازمان یادگیرنده تأثیر بیشتری دارند.
روش‌شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، پژوهشی اکتشافی است. برای گردآوری داده‌ها از ابزار پرسشنامه و برای تحلیل آن‌ها از روش مدل‌سازی ساختاری تفسیری استفاده شد. تعداد نمونه پژوهش شامل 8 نفر از خبرگان دانشگاهی بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند.
یافته‌ها: طبق ماتریس قدرت نفوذ وابستگی، مؤلفه قاطعیت در تصمیم‌گیری در منطقه خودمختار، آرمان مشترک و ارزش‌ها در منطقه مستقل، نگرش سیستمی و ایده‌ها در منطقه وابسته و مؤلفه‌های دیدگاه قابل یاددهی، یادگیری تیمی، انرژی هیجانی، مدل‌های ذهنی، قابلیت فردی در منطقه پیوندی قرار گرفتند. مؤلفه‌های سازمان یاد دهنده شامل ارزش‌ها، ایده‌ها، دیدگاه قابل یاددهی و انرژی هیجانی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر یادگیرندگی داشتند و در بین مؤلفه‌های یادگیرنده به ترتیب آرمان مشترک، نگرش سیستمی، یادگیری تیمی، مدل‌های ذهنی و قابلیت فردی دارای بیشترین تأثیر بر یاد دهندگی بودند.
نتیجه‌گیری: در تعامل بین یاد دهندگی و یادگیرندگی، همه مؤلفه‌های سازمان یادگیرنده و یاد دهنده به جز مؤلفه قاطعیت در تصمیم‌گیری تأثیر داشتند. توجه به مؤلفه ارزش‌ها و ایده‌ها، آرمان مشترک و نگرش سیستمی باعث بیشترین تأثیر بر یاد دهندگی و یادگیرندگی در محیط دانشگاهی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


آبادی، فاطمه.(1391). بررسی تحقق ابعاد سازمان یاددهنده بر اساس مؤلفه‌های رهبری تحول گرا از دیدگاه کارمندان دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 92-90. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
به جانی، حسین.(1386). بررسی مقایسه‌ای میزان برخورداری از ویژگی‌های سازمان یادگیرنده در دانشگاه تهران و تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت آموزشی، دانشگاه تهران.
پاشوی، قاسم؛ عبدل احمدی، جواد.(1393). سازمان یاد دهنده رهیافتی نو در پیش‌بینی سازمان یاد گیرنده. فصلنامه پژوهشی در نظام‌های آموزشی، 7(20)،33-55.
حسینی کلکو، سید اسماعیل.(1397). رتبه‌بندی مؤلفه‌های سازمان یاد دهنده در دو محیط فازی و خاکستری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده مهندسی صنایع و مدیریت، موسسه آموزشی عالی صنعتی فولاد.
جوادی، محمدعلی؛ ایزدی، صمد.(1396). مدل اثربخش در دانشگاه فرهنگیان با تأکید بر رویکرد حمایت یاد دهنده-یادگیرنده. مجله علمی‌پژوهشی برنامه‌ریزی درسی، 7(2)، 166-145.
دانایی فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل.(1398). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت رویکردی جامع. انتشارات صفار، چاپ ششم.
دهقان منشادی، منصور؛ نظری، رسول؛ سعیدیان، نرگس.(1397). شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های سازمان یاددهنده در دانشگاه‌ها مورد مطالعه: دانشگاه علوم دریایی امام خمینی. فصلنامه آموزش علوم دریایی، 4(3)، 29-18.
رستمی، علی اصغر.(1388). مدیریت دانش و سازمان یادگیرنده: تحلیلی بر نقش مستندسازی دانش و تجربه. مجله مدیریت فناوری اطلاعات، 1(2)، 18-3.
رسته مقدم، آرش.(1384) مطالعه ویژگی‌های سازمان یادگیرنده در یک سازمان یاد دهنده. مجله دانش مدیریت، 18(69)، 101-73
زارع، حسین؛ رجایی پور، سعید.(1387). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های سازمان یاددهنده در دانشگاه‌های دولتی کشور بر اساس نظریه تیچی به منظور ارائه یک الگوی مناسب. پایان نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.
زمانی، اصغر؛ پاشوی، قاسم.(1393). سازمان یاد دهنده رهیافتی نو در پیش‌بینی سازمان یادگیرنده. فصلنامه پژوهشی در نظام‌های آموزشی، 7(20)، 33-55.
شیرطاهری، علی؛ عباسی، حمیدرضا؛ زارع، شکوفه.(1399). بررسی عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر استقرار سازمان‌های یاد دهنده. اولین کنفرانس حسابداری و مدیریت، 22-1.
شمس، غلامرضا.(1394). بررسی تأثیر سازمان یادگیرنده بر عملکرد سازمانی با واسطه یادگیری سازمانی. مجله اندیشه‌های نوین تربیتی، 10(3)،10-27.
فرامرزی، احد.(1397). مسئولیت اجتماعی دانشگاه‌ها. برگ فرهنگ، تهران.
فرحزادی، علی.(1395). اهمیت سازمان‌های یادگیرنده در پویایی دانش سازمانی. سومین کنفرانس پژوهش‌های نوین در مدیریت. تهران.
فرخی، محمد.(1396). طراحی و اعتباربخشی مدل سازمان یاد دهنده برای دانشگاه ارومیه. پایان‌نامه مقطع دکتری. دانشگاه ارومیه.
فلاحی، محمد باقر.(1392). تحلیل میزان حاکمیت مؤلفه‌های سازمان یاد دهنده و سازمان یادگیرنده و رابطه بین آن‌ها در شرکت گاز اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان.
کمال هدایت، حافظ؛ روشن، محمد (1393). خلق سازمان یادگیرنده، انتشارات سازمان مدیریت صنعتی. چاپ دهم، تهران.
صوفی، یوسف؛ حاجیلو، وحید؛ باقر زاده هوشمندی، کمال.(1394). ضرورت گذر از سازمان‌های یادگیرنده به سازمان‌های یاد دهنده. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری تولید ملی.
طاووسی، علیرضا؛ فضل‌اللهی، سیف اله.(1393). رابطه رهبری هوشمند و سازمان یاد دهنده در آموزش و پرورش استان قم. اولین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در هزاره سوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول.
نوروزی، علی.(1390). بررسی میزان کاربست مؤلفه‌های سازمان یادگیرنده در دانشکده‌های پردیس فنی و علوم انسانی دانشگاه تهران. نشریه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 8(1)، 41-24.
نظری، رسول.(1397). ارائه مدل سازمان یاد دهنده برای دانشکده‌های علوم ورزشی بر اساس نظریه داده بنیاد. فصلنامه مطالعات مدیریت ورزشی، 10(50)، 164-145.
نیک‌پی‌ام، سعید.(1397). شناسایی تأثیر مفاهیم سازمان یاد دهنده بر رفتار شهروندی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد واحد نراق.
نکویی، محمود؛ بهشتی فر، ملیکه.(1397). سازمان‌های یادگیرنده. تهران، چاپ اول، نشر پاتوق کتاب.
نصیری ولیک بنی، فخرالسادات؛ شعبانی بهار، غلام‌رضا؛ گیلانی، مریم؛ اسکندری، اصغر.(1392). بررسی رابطه بین هوش اجتماعی و هوش فرهنگی با کاربست سازمان یاددهنده در اداره کل ورزش و جوانان استان همدان. پژوهش‌نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 9(18)، 129-113.
مطلبی، حسین؛ شعبانی، احمد؛ رجایی پور، سعید.(1393). میزان کاربست مؤلفه‌های سازمان یاد دهنده توسط مدیران در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بر اساس نظریه تیچی. رویکردهای نوین آموزشی. سال هشتم، 1(17)، 138-129.
موسوی دوست، محمد.(1398). تغییر فرهنگ از سازمان یادگیرنده به سازمان‌های یاددهنده. مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی، 2(9)، 47-39.
Atafar, A.; Shaemi Barzaki, A.; Fallahi, M. B.; Maleki, E. and Jahanbazi Goojani, A.(2013). The Effects of Teaching Organization Components on the Employees' Psychological Empowerment (Case Study: Gas Company of Esfahan Province). World of Sciences Journal, 1(13),128-139.
Kushal, A. (2020). Effectual Knowledge Management Equipment for Learning Organizations. Institute of Rural Management Anand (IRMA), Gujarat, India.
Tichy, N. M. (2003). leadership Beyond vision:http// www,govtech.net/magazine/ sup story.Php.
Tichy, N. M. and Cardwell, N.(2004). The Cycle Leadership. New York:
Harper Collins Publisher,Inc
 Senge, P. M.(1996). The Art and Practice of the Learning Organization. The New Paradigm in Business: Emerging Strategieas for Leadership and Organizational. Doubleday,New York.
Senge, P. M.(1994). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning
Organization
. New York: Doubleday.
Vinai P.T., Ardharn, K.(2018). Structural Equation Model to Assess the Impact of Learningorganization and Commitment on the Performance of Researchorganizations. Administration and Management College, King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang, Bangkok 10520, Thailan.
Yafang, T.(2016). Learning Organizations, Internal Marketing, and
Organizational Commitment in Hospitals, Department of Medical Management, Chung Shan Medical University Hospital
, No.110, Sec, Jianguo N. Rd, Taichung City 40201, Taiwan.