تحلیل تأثیر دوسوتوانی زنجیره تأمین بر عملکرد مالی با تأکید بر نقش تعدیل کننده قابلیت شبکه و جریان اطلاعات استراتژیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 مربی گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22034/qjimdo.2022.353805.1520

چکیده

زمینه و هدف: دستیابی به دوسوتوانی نیازمند تکیه بر اتحادهای مبتنی بر  عملکرد زنجیره ارزش مانند اتحادهای تحقیق و توسعه اکتشافی یا اتحادهای تجاری‌سازی بهره­برداری است. بر این اساس، در این پژوهش به تحلیل تأثیر دوسوتوانی زنجیره تأمین بر عملکرد شرکت با تأکید بر نقش تعدیل کننده قابلیت شبکه و جریان اطلاعات استراتژیک پرداخته می‌شود.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 1000 نفر از کارکنان شرکت­های کوچک و متوسط استان کرمانشاه بود. تعداد نمونه با استفاده از جدول مورگان، 278 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری پژوهش پرسشنامه بود. روایی پرسشنامه از طریق روایی سازه و پایایی آن از طریق بار عاملی، ضریب پایایی مرکب، ضریب آلفای کرونباخ تایید شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها حاکی از تاثیر منفی دوسوتوانی زنجیره تامین بر عملکرد مالی و تعدیل تاثیرات منفی قابلیت­های شبکه بین دوسوتوانی زنجیره تامین و عملکرد مالی شرکت­های کوچک و متوسط بود.
نتیجه‌گیری: شرکت­های کوچک و متوسط به منظور دستیابی به مزیت رقابتی پایدار باید به قابلیت­های شبکه جهت کاهش اثرات منفی دوسوتوانی زنجیره تامین بر عملکرد شرکت و همچنین جریان اطلاعات استراتژیک برای افزایش اثر دوسوتوانی زنجیره تامین بر عملکرد شرکت توجه کافی نمایند.

کلیدواژه‌ها


ابراهیم­پور ازبری، مصطفی؛ اکبری، محسن و رفیعی رشت آبادی، فاطمه (1397). تأثیر عدم اطمینان محیطی، انعطاف­پذیری تولید و کارایی عملیاتی بر عملکرد شرکت: نقش تعدیل­گری ظرفیت جذب عملیاتی. مطالعات مدیریت صنعتی، 16(49)، 66-37.
اکبرزاده، نگار؛ پیله­وری، نازنین و سلیمانی، اعظم (1398). تبیین نقش سنجش بازار، چابکی زنجیره تأمین و قابلیت تطبیق‌پذیری آن بر دوسوتوانی زنجیره تأمین در صنعت خودروسازی ایران (مورد مطالعه شرکت ایران خودرو). نشریه علمی مدیریت زنجیره تأمین، 21(63)، 86-76.
داوری، علی و رضازاده، آرش. (1396). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم­افزار PLS. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
دماوندیان، علی و اکبری، پیمان (1401). نقش میانجی اشتراک‌گذاری دانش در تاثیرگذاری شیوه‌های مدیریت منابع انسانی دانش‌بنیان بر عملکرد شغلی نوآورانه. مدیریت کسب و کار کارآفرینی. 2(4)، 15-15.
دماوندیان، علی و اکبری، پیمان (1400). نقش میانجی سرمایه اجتماعی در تأثیرگذاری سیستم شیوه‌های مدیریت منابع انسانی دانش‌بنیان بر اشتراک‌گذاری دانش. مدیریت و چشم انداز آموزش. 3(10)، 118-107.
فتحی، محدرضا؛ کریمی، تورج؛ لطف اله زادگان، مهدی و خانکی، سمیرا (1399) بررسی تاثیر زنجیره تامین دوسوتوان به عنوان قابلیت پویا برکاهش اختلالات و بهبود عملکرد صنعت قطعه‌سازی. فصلنامه اندیشه آماد. 19(73)، 102-81.
سمی، احمدرضا و تهمتن، نسرین (1399). بررسی تاثیر زنجیره تامین دوسوتوان بر عملکرد شرکت با تاکید بر نقش میانجی قابلیت­های رقابتی ترکیبی (مورد بررسی شرکت­های فعال در شهرک صنعتی کاوه)، دهمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، بابل-ایران.
غنجی، افسانه و حافظی، شهرام (1397) بررسی نقش میانجی قابلیت فرآیند کسب و کار و قابلیت مدیریت زنجیره تامین در تاثیر فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی شرکت (مطالعه موردی: شرکت پگاه فارس). دومین کنفرانس علمی پژوهشی دستاوردهای نوین در مطالعات علوم مدیریت، حسابداری و اقتصاد ایران.
مرادی، محسن و میرالماسی، آیدا. (1398). روش پژوهش عملگرا. (مدرسه پژوهش کمی و کیفی). چاپ (اول). تهران.
مروتی شریف‌آبادی، علی؛ عندلیب اردکانی، داوود؛ میرنژاد، سید علی,  جوهری نعیمی، فرزاد (1398). طراحی مدل ارتقای دو‌سوتوانی زنجیره تأمین با رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری (مورد مطالعه: صنعت فولاد استان یزد). مدیریت بهره‌وری، 13(1)، 35-7.
منصوری، سارا و نظری، کامران. (1396). مطالعه نقش مدیریت اطلاعات و به اشتراک­گذاری آن در زنجیره تأمین. مطالعات مدیریت فناوری اطلاعات. 5(20)، 103-120.
نظری، کامران؛ وکیلی، یوسف؛ خواستار، حمزه و شهریاری، سلطانعلی (1400). فرا تحلیل پیشایندهای دوسوتوانی سازمانی. مدیریت نوآوری در سازمان­های دفاعی، 4 (2)، 22-1.
نوبخت، مهناز؛ حجازی، سیدرضا؛ اکبری، مرتضی و سخدری، کمال (1397). مروری بر مطالعات دوسو توانی سازمانی و ارتباط آن با عملکرد سازمانی. مطالعات راهبردی در صنعت نفت و انرژی، ۱۰ (۳۷)، 66-۳۵.
نیری، سعید؛ حجازی، سیدرضا و سخدری، کمال (1400). تاثیر نوآوری باز بر نوآوری فرآیند در شرکت­های کوچک و متوسط صنایع غذایی ایران: اثر تعدیگرانه قابلیت یادگیری و قابلیت محافظت. فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 14(3)، 560-541.
وکیلی، یوسف؛ نظری، کامران؛ خواستار، حمزه و شهریاری، سلطانعلی (1399). طراحی الگوی سازمان دوسو‌توان در صنعت بانکداری. مدیریت نوآوری در سازمان­های دفاعی. 3(4)، 50-29.
وکیلی، یوسف؛ حسن پور، اکبر و سعیدی، لعیا (1397) تاثیر اقدامات منابع انسانی با عملکرد بالا بر دوسوتوانی سازمانی: تبیین نقش میانجی دوسوتوانی رفتاری و نقش تعدیل گر پشتیبانی مدیریت. فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی.1(1)، 45-68.
وکیلی، یوسف و شهریاری، سلطانعلی (1395). تبیین نقش اشتراک دانش بر دوسوتوانی سازمانی: نقش میانجی ظرفیت جذب شرکت (مورد مطالعه: شرکت های تولید دارو). توسعه کارآفرینی. 9(3)، 591-573.
Andriopoulos, C., and Lewis M. (2009). Exploitation–Exploration Tensions and Organizational Ambidexterity: Managing Paradoxes of Innovation. Organization Science, 20 (4), 696–717.
Aoki, K., Wilhelm, M., (2017). The Role of Ambidexterity in Managing Buyer-Supplier Re Lationships: The Toyota Case. Organ. Sci, 28 (6), 1080–1097.
Arend, R.J, and Wisner J.D. (2005). Small Business and Supply Chain Management: Is There a Fit?. Journal of Business Venturing, 20 (3), 403-436.
Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17 (1), 99–120.
Chin, W.W. (2003). Issues and Opinions on Structural Equation Modeling. MIS Quarterly, 22(1), 7-16.
Fornell C. and Larcker D. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18 (1), 39−50.
Gersick, C.J. (1991). Revolutionary Change Theories: A Multilevel Exploration of the Punctuated Equilibrium Paradigm. Academy of Management Review, 16 (1), 10-36.
Günsel, A. Altındağ, E. Kılıç Keçeli, S. Kitapçı, H. and Hızıroğlu, M. (2018). ‘Antecedents and Consequences of Organizational Ambidexterity: The Moderating Role of Networking. Kybernetes, 47 (1), 186-207.
Heavey, C. Simsek, Z. and Fox, B.C. (2015). Managerial Social Networks and Ambidexterity of SMEs: The Moderating Role of a Proactive Commitment to Innovation. Human Resource Management, 54 (S1), 201-221.
Im, G., and Rai, A. (2008). Knowledge Sharing Ambidexterity in Long-Term Interorganizational Relationships. Management Science, 54 (7), 1281-1296.
Jansen, J.J. Simsek, Z., and Cao, Q. (2012). Ambidexterity and Performance in Multiunit Contexts: Cross-Level Moderating Effects of Structural and Resource Attributes. Strategic Management Journal, 33 (11), 1286-1303.
Junni, P. Sarala, R.M. Taras, V. and Tarba, S.Y. (2013). Organizational ambidexterity and performance: A meta-analysis. The Academy of Management Perspectives, 27, 299-312.
Kauppila, O.P. (2015). Alliance Management Capability and Firm Performance: Using Resource-based Theory to Look Inside the Process Black Box. Long Range Planning, 48 (3), 151-167.
Kristal, M.M. Huang, X. and Roth, A.V. (2010). The Effect of an Ambidextrous Supply Chain Strategy on Combinative Competitive Capabilities and Business Performance. Journal of Operations Management, 28 (5), 415–429.
Lavie, D. Kang, J. and Rosenkopf, L. (2011). Balance Within and Across Domains: The Performance Implications of Exploration and Exploitation in Alliances. Organization Science, 22 (6), 1517-1538.
Lubatkin, M.H. Simsek, Z. Ling, Y. and Veiga, J.F. (2006). Ambidexterity and Performance in Smallto Medium-Sized Firms: The Pivotal Role of Top Management Team Behavioral Integration. Journal of Management, 32 (5), 646-672.
March, J.G. (1991). Exploration and Exploitation in Organizational Learning. Organization Science, 2(1), 71-87.
Morrissey, W.J. and Pittaway, L. (2006). Buyer-Supplier Relationships in Small Firms. International Small Business Journal, 24 (3). 272-298.
Ojha, D. Struckell, E. Acharya, C. and Patel, P.C. (2018). Supply chain organizational learning, exploration, exploitation, and firm performance: A creation-dispersion perspective. International Journal of Production Economics, 204, 70-82.
Park, S. H. Chen, R. and Gallagher, S. (2002). Firm Resources as Moderators of the Relationship Between Market Growth and Strategic Alliances in Semiconductor Start-Ups. Academy of Management Journal, 45 (3), 527-545.
Partanen, J. Kohtamäki, M. Patel, P and Paridae, V. (2019). Supply chain ambidexterity and manufacturing SME performance: The Moderating Roles of Network Capability and Strategic Information Flow. International Journal of Production Economics, Elsevier, 221(C) https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2019.08.005.
Paulraj, A. Lado, A.A. and Chen, I.J. (2008). Interorganizational Communication as a Relational Competency: Antecedents and Performance Outcomes in Collaborative Buyer–Supplier Relationships. Journal of Operations Management, 26 (1), 45-64.
Rosenbusch, N. Brinckmann, J. and Bausch, A. (2011). Is Innovation Always Beneficial? A Meta-Analysis of the Relationship between Innovation and Performance in SMEs. Journal of BusinessVenturing, 26 (4), 441-457.
Rothaermel, F.T. and Deeds, D.L. (2004). Exploration and Exploitation Alliances in Biotechnology: ASystem of New Product Development. Strategic Management Journal, 25 (3), 201-221.
Stam, W., and Elfring, T. (2008). Entrepreneurial Orientation and New Venture Performance: The Moderating Role of Intra- and Extraindustry Social Capital. Academy of Management Journal, 51 (1), 97-111.
Stam, W. Arzlanian, S., and Elfring, T. (2014). Social Capital of Entrepreneurs and Small Firm Performance: A Meta-Analysis of Contextual and Methodological Moderators. Journal of Business Venturing, 29 (1), 152-173.
Stettner, U. and Lavie, D. (2014). Ambidexterity Under Scrutiny: Exploration and Exploitation via Internal Organization, Alliances, and Acquisitions. Strategic Management Journal, 35 (13), 1903-1929.
Tenenhaus, M. Amato, S. and Vinzi, V.E. (2004). A Global Goodness-of-Fit Index for PLS Structural Equation Modelling. Proceedings of the XLII SIS Scientific Meeting, 1, 739-742.
Tian, H, Zhang, K and Feng, M (2016). Investigating the Impact of Strategic Capabilities on the Performance of Automotive Companies in China, Journal of Australasian Marketing, 6 (3), 11-16.
Walter, A. Auer, M. and Ritter, T. (2006). The Impact of Network Capabilities and Entrepreneurial Orientation on University Spin-off Performance. Journal of Business Venturing, 21 (4), 541-567.
Wassmer, U. Li, S. and Madhok, A. (2017). Resource Ambidexterity through Alliance Portfolios and Firm Performance. Strategic Management Journal, 38 (2), 384-394.
Williamson, O. E. (1975). Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implications. New York: Free Press.
Yang, H. Zheng, Y. and Zhao, X. (2014). Exploration or Exploitation? Small Firms’ Alliance Strategies with Large Firms. Strategic Management Journal, 35 (1), 146-157.