الگوی پیش‌کنشگری مدیران بانک‌های توسعه‌ای ایران: مطالعه‌ای کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مدیریت رفتاری، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد، گروه مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه مدیریت منابع انسانی و کسب و کار، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 استادیار، گروه مدیریت منابع انسانی و کسب و کار، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

10.22034/qjimdo.2022.346658.1508

چکیده

زمینه و هدف: هم­اکنون، بانک‌های توسعه‌ای موقعیت به شدت منحصر به فردی را تجربه می­نمایند. موقعیتی که از یک سو با رقابت حداکثری توأم است و از سویی دیگر، بیش از هر زمانی در تعامل با محیط پیرامونی خویش، آبستن تغییرات است. با توجه به جایگاه  حساس این بانک­ها در توسعه کشور، اجرای مطلوب نقش پیش­کنشگری از سوی مدیران آن­ها الزامی است. بر ­این ­اساس، پژوهش حاضر به ارائه الگوی پیش‌کنشگری مدیران بانک‌های توسعه‌ای پرداخته ­است.
روش‌شناسی: مطالعه حاضر با تأسی از فلسفه ساخت­گرایی، ضمن اتخاذ رویکرد استقرایی به دنبال اجرای یک پژوهش کیفی بود؛ به­نحوی­که، به­طور ویژه راهبرد نظریه داده­بنیاد (رهیافت نظام­مند) را برگزیده و داده­ها در آن به­صورت مقطعی و از­ طریق مصاحبه­های نیمه­ساختاریافته جمع­آوری گردیدند. مشارکت­کنندگان از میان نخبگان و خبرگان دانشگاهی (دارای مدرک دکتری مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی) و مدیران بانک­های توسعه­ای طی نمونه­گیری اولیه (هدفمند) و نظری انتخاب­شده و مصاحبه‌ها تا حصول اشباع نظری (16 مصاحبه) ادامه یافتند.
یافته‌ها: بر اساس تجزیه و تحلیل داده­ها، 77 مفهوم ذیل 27 مقوله فرعی و 14 مقوله اصلی شناسایی شدند. رفتار پیش­کنشگرایانه مدیران مبتنی بر خودابتکاری، آینده‌پژوهی و تغییر‌گرایی بوده و معلول حالات انگیزشی ایشان است. به­نحوی­که عوامل فردی، شغلی و سازمانی از طریق حالات مذکور جریان یافته و فرهنگ اجتماعی و ارزشمندی هدف پیش­کنشگرایانه بر اثربخشی آن تاثیر دارد. رفتار یادشده ذیل دو دسته کنش­های مبتنی بر تغییر و  مبتنی بر سازگاری بروز یافته که نهایتاً پیامدهای فردی، تیمی و سازمانی را با­خود به­همراه دارد.
نتیجه‌گیری: یافته­های پژوهش، ضمن ترسیم الگوی جامع پیش­کنشگری، اذهان جامعه موردمطالعه خود را نسبت به مواردی نظیر تصمیم­گیری پیرامون مناصب حساس مدیریتی، طراحی مشاغل و جو حاکم بر سازمان حساس ساخت. همچنین به­ طور متناظر، زمینه­ هایی را برای شکل­ گیری پژوهش­های آتی احصا و به مخاطبان جامعه علمی پیشنهاد نمود.     
کلیدواژه‌ها: پیش‌کنشگری؛ مدیران پیش‌کنشگر؛ رفتار پیش‌کنشگرایانه؛ پیشایندهای پیش­کنشگری؛ پیامدهای پیش­کنشگری.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اسدی فرد، رؤیا؛  فانی، علی اصغر؛ (زنده­یاد) آذر، عادل و  الوانی، سید مهدی. (1395). مدل تجزیه و تحلیل خط مشی عمومی در ایران. مدیریت دولتی، 8(2)، 255-276.
الوانی، سید مهدی. (1380). مدیریت عمومی. تهران: انتشارات نشر نی.
باقری­زاده، طاهره؛ امیرحسینی، سید احسان و نوذری، ولی. (1400). ارائه الگوی مدیریت پیش­کنشی در وزارت ورزش و جوانان با رویکرد ساختاری تفسیری. مطالعات مدیریت رفتارسازمانی در ورزش، 8 (32)، 65-77.
چنانی، رضا؛ نعامی، عبدالزهرا؛ ارشدی، نسرین و هاشمی شیخ شبانی، سیداسماعیل. (1396). طراحی و آزمودن الگویی از برخی پیشایندهای شخصیتی و سازمانی رفتارهای شغلی پویا با نقش میانجی­گر حالت های انگیزشی پویا کارکنان شرکت ملی حفاری ایران. مشاوره شغلی و سازمانی، 9(32)، 9-31.
حیدری، امیرهوشنگ. (1393). مبانی و مفاهیم آینده پژوهی. ترویج علم، 7، 81-96.
رهنورد، فرج اله. (1391). معماری نظام اداری در پرتو سیاست‌های کلی ابلاغی. مدیریت توسعه و تحول، 10، 15-22.
عسگری، ناصر؛ احمدی، مسعود و فروغی، علی. (1399). شناسایی پیشایندهای پیش کنشگری مدیران و توسعه آن در یک سازمان عمومی. فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی، 3(10)، 51-76.
فتاحی، سید باقر؛ میر برگ­کار، سید مظفر؛ وطن­پرست، محمدرضا و چیرانی، ابراهیم. (1400). ارائه مدل پیش­بینی سود و زیان در بانک توسعه تعاون. دو فصلنامه علمی حسابداری دولتی، 2(14)، 9-28.
فروهی، مهشید؛ تیموری، هادی؛ ابزری، مهدی و صفری، علی. (1400). طراحی الگوی رفتار کنش­گری استراتژیک در سازمان: پژوهشی داده بنیاد. پژوهش­های مدیریت عمومی، 14(51)، 95-119.
کاظمی­راد، شیرین؛ عطایی، محمد؛ الوانی، سیدمهدی؛ معمارزاده طهران، غلامرضا و البرزی، محمود. (1398). ارائه مدل پیش­کنشی مدیران نیروی انتظامی براساس ویژگی­های فردی آن­ها با استفاده از سیستم استتناج فازی (FIS). فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان­های دفاعی، 2 (3)، 87-112.
کاوه، علی؛ کیا کجوری، داود؛ تقی پوریان، محمدجواد و آقاجانی، حسنعلی. (1400). ابعاد مدل فرهنگ سازمانی بر عملکرد کارکنان بانک توسعه تعاون. فصلنامه خط­مشی گذاری عمومی در مدیریت،     12(44)، 163-176.
کهربایی، سارا؛ مرتضوی، سعید؛ شیرازی، علی و خوراکیان، علیرضا. (1400). معرفی و آزمون الگوی پیشایندهای فردی-زمینه­ای رفتار پیشگامانه و نقش واسط متغیرهای شناختی-انگیزشی در صنعت قطعه­سازی خودرو (استان خراسان رضوی). پژوهش­های مدیریت عمومی، 14(54)، 31-60.
مرادی، فاطمه؛ الوانی، سید مهدی و کاظمی، ابوالفضل. (1398). طراحی الگوی سازمان پیش­کنش در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران. پژوهش­های مدیریت انتظامی، 14(3)، 477-501.
مرتضوی، سعید؛ کهربایی، سارا؛ شیرازی، علی و خوراکیان، علیرضا. (1400). رفتار پیشگامانه، مفهومی نوین در بعد رفتار­سازمانی در سازمان­ها (شناسایی پیشایندهای رفتار پیشگامانه با استفاده از روش مرور نظام­مند). فصلنامه مطالعات رفتار سازمانی، 2(38)، 1-45.
Bindl U. K. (2019). Work-Related Proactivity Through the Lens of Narrative: Investigating Emotional Journeys in the Process of Making Things Happen. Human Relations, 72(4), 615-645.
Bindl, U. K. and Parker, S. K. (2011). Proactive Work Behavior: Forward-Thinking and Change-Oriented Action in Organizations. APA Handbook of  Industrial and Organizational Psychology, 2, 567-598.
Binyamin, G. and Brender-Ilan, Y. (2018). Leaders's Language and Employee Proactivity: Enhancing Psychological Meaningfulness and Vitality. European Management Journal, 36(4), 463-473.
Bohlmann, C. and Zacher, H (2021). Making Things Happen (Un)Expectedly: Interactive Effects of Age, Gender, and Motives on Evaluations of Proactive Behavior. Journal of Business and Psychology, 36, 609–631.
Bohlmann, C.;  W.Rudolph, C. and  Zacher, H.(2021). Effects of Proactive Behavior on Within-Day Changes in Occupational Well-Being: The Role of Organizational Tenure and Emotion Regulation Skills. Occupational Health Science, 5, 277–306.
Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis. London: Sage Publications.
Choyon, S. A. (2021, April 24). Businesses in the VUCA World. The Financial Express, https://thefinancialexpress.com.bd/views/businesses-in-the-vuca-world-1619200860
Crant, J.M. (2000). Proactive Behavior in Organizations. Journal of Management, 26(3), 435–462.
Crant, J.M. and Bateman, T.S. (2000). Charismatic Leadership Viewed from Above: The Impact of Proactive Personality. Journal of Organizational Behavior, 21, 63-75.
Creswell, J. (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Creswell, J. (2002). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hall.
Daoren,D.(2020). Effects of Perceived Organizational Status on Innovative Proactive Behavior Based on the Mediating Effect of Psychological Capital and Moderating Effect of Transformational Leadership. Journal of Systems and Management. 29(2), 326-334.
Déprez, G.; Battistelli, A. and Vandenberghe, Ch. (2021). Linking Proactive Behavior and Constructive Deviance to Affective Commitment and Turnover  Intention: The Mediating Role of Idea Championing. Journal of Management And Organization, 1– 23.
Dondi, M.; Klier, J.; Panier, F. And Schubert, J. (2021, June 25). Defining the Skills Citizens Will Need in the Future World of Work. https://www.mckinsey.com/industries/public-and-social-sector/our-insights/defining-the-skills-citizens-will-need-in-the-future-world-of-work#
Freeman, S. (2018). Utilizing Multi-Grounded Theory in a Dissertation: Reflections and Insights. The Qualitative Report, 23(5), 1160-1175.
Grant, A. M. And Ashford, S. J. (2008). The Dynamics of Proactivity at Work. Research in Organizational Behavior, 28, 3-34.
Hu, W.;  Zhang, Sh. and  Liu, S. (2022). Red Tape and Community Workers’ Proactive Behavior During COVID-19: Applying the Job Demands–Resources Model. Frontiers in Psychology, 13, 871025.
Mallin, M. L.; Ragland, C. B. and Finkle, T. A. (2014). The Proactive Behavior of Younger Salespeople: Antecedents and Outcomes. Journal of Marketing Channels, 21(4), 268-278.
Mansour, N. (2013). Modelling the Sociocultural Contexts of Science Education: The Teachers' Perspective. Research in Science Education,  43, 347–369.
Mesa, R.; Sánchez, H. and Sobrin, J. (2014), Main Determinants of Efficiency and Implications on Banking Concentration in the European Union. Revista de Contabilidad, 17, 78-87.
Meyers, M.C. (2020). The Neglected Role of Talent Proactivity: Integrating Proactive Behavior into Talent-Management Theorizing. Human Resource Management Review, 30 (2), 100703.
Parker, S. K.; Wang, Y. and Liao, J. (2019). When Is Proactivity Wise? A Review of Factors That Influence the Individual Outcomes of Proactive Behavior. The Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior , 6, 14.1–14.28.
Parker, S. K. and Liao, J. (2016). Wise Proactivity: How to Be Proactive and Wise in Building Your Career. In Enabling Career Success. Organizational Dynamics, 45(3), 217-227.
Parker, S. K.; Bindl, U. and Strauss, K. (2010). Making Things Happen: A Model of Proactive Motivation. Journal of Management, 36, 827-856.
Parker, S. K. and Collins, C. G. (2010). Taking Stock: Integrating and Differentiating Multiple Proactive Behaviors. Journal of Management, 36(3), 633-662.
Peng, K.Z. and Emily, H.G. (2022). The Affect-Proactive Performance Link and Its Reciprocal Process: A Hedonic Contingency Theory Perspective. Asia Pac J Manag, 1-21.
Saunders, M.; Lewis, P. and Thornhill, A. (2009). Research Methods for Business Students. Fifth edition. Harlow: Pearson Education.
Schmitt, A.; Den Hartog, D.N. and Belschak, F.D. (2022). Understanding the Initiative Paradox: The Interplay of  Leader Neuroticism and Follower Traits in Evaluating the Desirability of Follower Proactivity. European Journal of Work and Organizational Psychology, 31 (2), 186-199.
Segarra-Ciprés, M.; Escrig-Tena, A. and García-Juan, B. (2019). Employees’ Proactive Behavior and Innovation Performance. European Journal of Innovation Management, 22(5), 866-888.
Sheehan, C.Z. (2020). The Context of Learning: A Multi-Grounded Theory of the Moderating Variables of Teaching and Learning. Doctoral Dissertation, Texas A and M University. 
Smithikrai, C. (2022). Antecedents and Consequences of Proactive Work Behavior Among Thai Employees. The Journal of Behavioral Science, 17(1), 43–57.
Sonnentag, S. and Starzyk, A. (2015). Perceived Prosocial Impact, Perceived Situational Constraints, and Proactive Work Behavior: Looking at Two Distinct Affective Pathways. Journal of Organizational Behavior, 36, 806-824.
Strauss, A. and Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Strauss, A. L. and Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Syamsudin, N.; Eliyana, A.; Nurdin, N.; Sudrajat, A.; Giyanto, B.; Emur, A.P. and Zahar, M. (2022). Are Job Satisfaction and Role Breadth Self-Efficacy the Links to Proactive Work Behavior?.  Heliyon: ScienceDirect, 8, e08710.
Urbach, T.; Den Hartog, D. N.; Fay, D.; Parker, S. K. and Strauss, K. (2021). Cultural Variations in Whether, Why, How, and at What Cost People Are Proactive: A Followership Perspective. Organizational Psychology Review, 11(1), 3-34.
Vollstedt, M.  and  Rezat, S. (2019). Compendium for Early Career Researchers in Mathematics Education, An Introduction to Grounded Theory with A Special Focus on Axial Coding and the Coding Paradigm, 81-100.
Vough H. C.; Bindl U. K. and Parker S. K. (2017). Proactivity Routines: The Role of Social Processes in How Employees Self-Initiate Change. Human Relations, 70(10), 1191–1216.
Wang, L. and Parker, S. K. (2015). Helping People to Make Things Happen: A Framework for Proactivity at Work. International Coaching Psychology Review, 10 (1), 62-75.
Wei, Z.; Li, C.; Li, F. and Chen, T. (2021). How Proactive Personality Affects Psychological Strain and Job Performance: The Moderating Role of Leader-Member Exchange. Personality and Individual Differences.179,110910.
Wu, C. H.; Parker, S. K.; Wu, L. Z. and Lee, C. (2018). When and Why People Engage in Different Forms of Proactive Behavior: Interactive Effects of Self-Construals and Work Characteristics. Academy of Management Journal, 61(1), 293-323.
Wu, C. and Li, W. (2017). Individual Dierences in Proactivity: A Developmental Perspective. In S. K. Parker, and U. K. Bindl (Eds.), Proactivity at work: Making things happen in organizations. New York, NY: Routledge.
Yang, F. and Chau, R. (2016). Proactive Personality and Career Success. Journal of Managerial Psychology, 31 (2), 467– 482.
Yang, K.; Yan, X. and Luo, Z. (2017). Leader-Follower Congruence in Proactive Personality and Work Engagement: A Polynomial Regression Analysis. Personality and Individual Difference, 105, 43-46.
YuTsai, H. (2023). Do You Feel like Being Proactive Day? How Daily Cyberloafing Influences Creativity and Proactive Behavior: The Moderating Roles of Work Environment.Computers in Human Behavior, 138 (January 2023).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار