واکاوی کلان‌روندهای حوزه آموزش و یادگیری موثر بر آینده دانشگاه‌های دفاعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مدیریت راهبردی، دانشکده پرواز دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

2 استادیار مدیریت، دانشکده مدیریت دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

3 استادیار دانشکده علوم و فنون فارابی، تهران، ایران

4 استادیار مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

10.22034/qjimdo.2023.406471.1608

چکیده

زمینه و هدف: کلان‌روندها، نیروهای محرکه‌ای هستند که جهان امروز و فردا را تعریف می‌کنند و بر تمامی جنبه‌های زندگی انسان اثراتی دارند. هدف اصلی این پژوهش، واکاوی کلان‌روندهای حوزه آموزش و یادگیری موثر بر آینده دانشگاه‌های دفاعی و تبیین پیامدهای آن است.
روش‌شناسی: نوع تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، جزء پژوهش‌های اکتشافی است که در دو فاز با استفاده از روش پایش محیطی و الگوی چرخه انجام‌ شده است. جامعه آماری در فاز اول شامل متون علمی مرتبط با موضوع مورد پژوهش، مصاحبه‌ها و گزارش‌های منتشره در نشریات و رسانه‌ها در خصوص کلان‌روندها بود که به روش اقتضائی و در دسترس انتخاب شدند. جامعه آماری برای فاز دوم شامل تعداد 10 نفر از خبرگان موضوعی بود که به روش هدفمند انتخاب شدند.
یافته‌ها: کلان‌روندهای موثر بر آینده دانشگاه‌های دفاعی عبارتند از: گسترش آموزش‌های غیر رسمی، تغییر رویکرد از آموزش به یادگیری، میان‌رشته‌ای شدن علوم، غالب شدن آموزش ترکیبی بر آموزش سنتی و الکترونیکی، آموزش و یادگیری مداوم، بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها، افزایش مسئولیت اجتماعی دانشگاه، کاهش سهم دانشگاه‌ها از بودجه‌های دولتی، گسترش مهارت‌محوری و کاهش ارزش مدارک تحصیلی.
نتیجه‌گیری: آگاهی از نتایج پژوهش، این امکان را به سیاستگذاران آموزش ‌عالی دفاعی می‌دهد که به صورت برنامه‌ریزی فراکنشی به جای برنامه‌ریزی واکنشی، برای ساخت آینده دانشگاه روی کلان‌روندهای شناسایی شده تمرکز نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بیک‌زاده درونکلائی، سمیه؛ یوسفی سعیدآبادی، رضا و صفاریان همدانی، سعید .(1398). شناسایی ابعاد آینده‌نگری در دانشگاه‌های علوم پزشکی استان مازندران. فصلنامه طب و تزکیه، 4، 80-69.
توفیقی، جعفر؛ نورشاهی، نسرین و فراستخواه، مقصود.(1391). واکاوی رابطه بین دو نظام دفاعی و آموزش ‌عالی از دیدگاه خبرگان دو حوزه. فصلنامه راهبرد دفاعی، 36، 25- 1.
جمشیدی، رسول؛ یادبروقی، محسن و رضائی، سید جواد.(1397). تغییرات آتی آموزش ‌عالی و دورنمای دانشگاه‌های آینده، نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، (11)2، 24-25.
حمیدی مطلق، روح‌الله؛ اسماعیل‌زاده، محمد؛ سلیمانی، سعید؛ یوسفی، امین واشعاری، محسن.(1398). مروری اجمالی برگزارش آینده‌ آموزش عالی- بررسی مگاترندهای آموزش ‌عالی، تهیه شده در مؤسسه ADL  Arthur D. Little ) 2016)، سیاستنامه علم و فناوری، 3، 117 – 103.
رشیدارده، حبیب‌الله و خزائی، سعید.(1395). تحلیل کلان‌روندهای مؤثر بر آینده بازار صنعت بانکداری با رویکرد تحلیل ساختاری، تحلیل تأثیر متقابل، فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، 3(22)، 86- 67.
رهسپار، زهره؛ صالحی، کیوان؛  عزتی، میترا و ذوالفقارزاده، محمدمهدی.(1398). شناسایی و تحلیل ساختاری  تأثیر متقابل پیشران‌های تغییر در حوزة آموزش و پرورش، فصل‌نامه نوآوری‌های آمـوزشـی، شماره 70، 126 – 101.
واتسون، ریچارد.(1395). پیشران‌های آینده: روندها و تغییردهنده‌های اثرگذار محیط کسب و کار در 50 سال آینده(ترجمه محمد آقایی)، انتشارات ترمه، تهران، ایران.
زرین، اعظم؛ یادگارزاده، غلامرضا؛ خسروی، محبوبه؛ قادری، مصطفی و خورسندی طاسکوه، علی.(1401). شناسایی ویژگی‌ها و مولفه‌های برنامه درسی آموزشی‌عالی در عصر انقلاب صنعتی چهارم، دو فصلنامه مطالعات برنامه‌درسی آموزش ‌عالی، 25، 293 – 271.
سپهی، محسن؛ سلیمی، قاسم؛ محمدی، مهدی؛ جهانی، جعفر و سهراب‌پور، وحید.(1401). کاربست تخصص‌های علوم رفتاری در خلق فرصت‌های تجاری‌سازی دانش: رویکرد میان‌رشته‌ای. دوماهنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 13(1)، 16 -1.
سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی.(1399). مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شریف شیخ‌الاسلامی، سید جواد؛ نظری‌زاده، فرهاد و گائینی، احمد.(1400). تحلیل روندها و پیشران‌های مؤثر بر شبکه‌های اجتماعی آینده. فصل‌نامه مطالعات‌رسانه‌های‌نوین، 27، 399 – 359.
صالحی عمران، ابراهیم؛ عین‌خواه، فرناز و بارانی، سپیده.(1398). تحلیل جایگاه مهارت‌آموزی در سند نقشه جامع علمی کشور. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش ‌عالی ایران، 1، 38 – 2.
علیزاده، عزیز و کاظمی اسفه، مصطفی.(1396). کلان‌روندهای شکل‌دهنده به آینده. موسسه انتشاراتی آموزش‌عالی آزاد دانشیار، تهران، ایران.
فراستخواه، مقصود.(1392). چارچوبی مفهومی برای برنامه‌ریزی مبتنی بر آینده‌اندیشی در دانشگاه. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش‌عالی، 69، 21- 1.
قلم‌بر، محمد امین؛ عبادی، سید محمد علی و کرمی، خسرو.(1401). کلان روندهای فناوری به روایت هشت موسسه برتر مشاوره مدیریت جهان، به سفارش مطالعات راهبردی و آینده‌پژوهی شرکت سرمایه گذاری دی. انتشارات کاریز، قم، ایران.
کیخا، احمد.( 1400 ). تحلیل مضمون مؤلفه‌های بودجه‌ریزی عملکردمحور در دانشگاه. مدیریت دولتی، 13(4)، 737 – 706.
گودرزی، غلامرضا و اجلالی، محمد مهدی.(1400). تحلیل روندهای آینده فناوری‌های دفاعی در افق ده ساله. آینده‌پژوهی دفاعی، 23، 57 – 37.
گوردن، آدام.(1396). شناخت آینده: شناسایی روندها، راهی به سوی تصمیم بهینه، مدیریت عدم قطعیت و بهره‌گیری از تغییرات(مترجمان: علیرضا میرمحمد صادقی؛ حسام‌الدین اصلانی و پروین سلامه). انتشارات دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران.
مطلبی کربکندی، مصطفی؛ گودرزی، غلامرضا و پدرام،  عبدالرحیم.(1395). روندهای تاثیرگذار بر دانشگاه امام صادق (ع). اندیشه مدیریت راهبردی، 2(22)، 148 – 117.
میرشاه‌ولایتی، فرزانه و نظری‌زاده، فرهاد.(1389). پویش محیطی، موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، تهران، نشر گیسوم.
نوری، سیامک و ایوبی، مریم.(1395).  توسعه مدل آینده‌پژوهی مبتنی بر پیمایش محیطی. نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، 8(22)، 55-66.
هومن، عباس.(1393). راهنمای عملی تحلیل محتوا. تهران، انتشارات مبتکران.
Anthony, B., Kamaludin, A., Romli, A., Raffei, A. F. M., A/L Eh Phon, D. N., Abdullah, A. and Ming, G. L.(2020). Blended Learning Adoption and Implementation in Higher Education: A Theoretical and Systematic Review. Technology, Knowledge and Learning, 27, 531 – 578.
Atchoarena, D.(2021). Universities as Lifelong Learning Institutions: A New Frontier for Higher Education? UNESCO Institute for Lifelong Learning, Hamburg, Germany.
Azam, M., Aajiz, N. M. and Idris, M.(2019). An Anaylsis of Modern Trends in Teacher Education. Global Social Sciences Review, IV(II), 110-117.
Bengston, D,N.(2016). The Futures Wheel: A Method for Exploring the Implications of Social–Ecological Change, Society & Natural Resources, 29(3), 374-379.
Bhaskar, R.(2015). A Theory of Education, (Springer Briefs in Education) by Scott David Bhaskar Roy (2015-07-07) Paperback Unknown Binding
Boohene, R. and Williams, A. A.(2012). Resistance to Organisational Change: A Case Study of Oti Yeboah complex limited. International Business and Management, 4(1), 135-145.
Edward, C. N., Asirvatham, D. and Johar, M. G. M.(2018). Effect of Blended Learning and Learners’ Characteristics on Students’ Competence: An Empirical Evidence in Learning Oriental Music. Education and Information Technologies, 23, 2587–2606.
Ghazal, S., Al-Samarraie, H. and Aldowah, H.(2018). I Am Still Learning: Modeling LMS Critical Success Factors for Promoting Students’ Experience and Satisfaction in a Blended Learning Environment. IEEE Access, 6, 77179 - 77201.
Gordon, T.J. and Glenn, J.C.(2009). Environmental Scanning. In: Glenn, J.C.; Gordon, T.J., eds. Futures Research Methodology—Version 3.0 [CD-ROM].Washington, DC: The Millennium Project.
  Huang, Y.-F. and Do, M.-H.(2021). Review of Empirical Research on University Social Responsibility. International Journal of Educational Management, 35(3), 549-563.
Jones, E., Leask, B., Brandenburg, U. and de Wit, H.(2021). Global Social Responsibility and the Internationalisation of Higher Education for Society. Journal of Studies in International Education, 25(4), 330–347.
Kuhn, B. and Margellos, D.(2023). The Role of Think Tanks in Megatrends Analysis and Future Research. Open Journal of Political Science, 13, 395-413. doi: 10.4236/ojps.2023.134024.
Linthorst, J. and de Waal, A.(2020). Megatrends and Disruptors and Their Postulated Impact on Organizations. Sustainability, 12, (20), 1-25.
Tian, N., Lopes da silva, D., Lucie Béraud, S., Marksteiner.,  and Liang, X.(2022). Trends in World Military Expenditure. SIPRI, Stockholm: April, doi.org/10.55163/PNVP2622.
Mertanen, K., Vainio, S. and Brunila, K.(2021). Educating for the Future? Mapping the Emerging Lines of Precision Education Governance. Policy Futures in Education. 20. 147821032110499. 10.1177/14782103211049914.
Nygren, H., Nissinen, K., Hämäläinen, R. and De Wever, B.(2019). Lifelong Learning :Formal, Non-Formal and Informal Learning in the Context of the Use of Problem-Solving Skills in Technology Rich Environments. British Journal of Educational Technology, 50(4), 1759-1770.
OECD.(2020). Back to the Future of Education: Four OECD Scenarios for Schooling, Educational Research and Innovation, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/178ef527-en.
OECD.(2022). Trends Shaping Education 2022. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/22187049.
Poon, J.(2014). A Cross-Country Comparison on the Use of Blended Learning in Property Education. Property Management, 32(2), 154–175.
Sear, R.(2023). Global Mega Trends to 2030. The Visionary Innovation Group. https://store.frost.com/global-mega-trends-to-2030.html.
Skokauskas, N., Aleksic, B., Moe, M., Rayamajhi, D. and Guerrero, A.(2023). Internationalization of  Higher Medical Education in the Post- COVID-19 Era. Medical Education Online, 28(1), 2202459, DOI: 10.1080/10872981.2023.2202459.
Sursock, A. and  Smidt, H.(2010). Trends 2010: a Decade of Change in European Higher Education. European University Association.
Wang, R.(2022). Future Trends and Innovative Developments in Higher Education to 2030. Journal of Education Research; Taipei Iss. 333,  21-39.
Wit, H. d. and Altbach, P. G.(2021). Internationalization in Higher Education: Global Trends and Recommendations for its Future. Policy Reviews in Higher Education, 5,1, 28-46.