شناسایی و اولویت‌بندی معیارها و راهبردهای مؤثر بر نقشه ‌راه مراکز پژوهشی لجستیک دفاعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه مدیریت ، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

10.22034/qjimdo.2023.407557.1610

چکیده

زمینه و هدف: نقشه ­راه یا ره­نگاشت، مبین نحوه چیدمان مسیرها و جاده‌های موجود و یا ممکن در یک موقعیت جغرافیایی خاص است. نقشه­ راه راهبردی، یک وسیله بصری از کارهایی است که سازمان باید برای موفقیت در دستیابی به اهداف بلند­مدت خود انجام دهد. نقشه‌ راه، یک شیوه برنامه­ریزی فرآیندی به شکل گام­به­گام و لایه­به­لایه در بستر زمان و معطوف به آینده است. این پژوهش به­دنبال شناسایی و اولویت­بندی معیارها و راهبردهای مؤثر بر نقشه ­راه مراکز پژوهشی لجستیک دفاعی است.
روش‌شناسی: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش، اکتشافی و از نظر نوع داده‌ها کمی می‌باشد. جامعه آماری، شامل خبرگان حوزه مدیریت راهبردی و نقشه­راه می‌باشد. شناسایی و اولویت‌بندی راهبردها و معیارها توسط 12 نفر از خبرگان که به‌صورت گلوله برفی انتخاب شدند، انجام گردید. روش گردآوری داده­ها به صورت کتابخانه­ای، میدانی و استفاده از نظر خبرگان و ابزار گردآوری نیز، پرسش‌نامه‌های محقق ساخته بوده است. روایی و پایایی پرسش‌نامه به ترتیب از طریق روایی صوری و نرخ ناسازگاری بررسی و تأیید گردید. نرم‌افزارهای مورد استفاده، اکسل و نرم‌افزار انتخاب خبره بوده است.
یافته‌ها: مهمترین معیار نقشه‌ راه مراکز پژوهشی، سرمایه انسانی؛ مهمترین راهبرد، راهبرد به‌کارگیری و پیاده‌سازی یافته‌های پژوهشی و دانش تخصصی در یگان‌ها؛ و مهمترین معیار منتخب، منابع مالی بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج اولویت معیارها، راهبردها و ترجیح نسبی و کلی راهبردها و رهنمودها و پیشنهادات حاصل از آن می‌توان نقشه‌ راه مراکز پژوهشی لجستیک دفاعی را تدوین و ارائه نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اخروی، امیرحسین و شکیبا منش، علیرضا.(1398). ارائه مدل تدوین نقشه راه فناوری­های یک سامانه پیشرفته. فصلنامه مدیریت توسعه فناوی، 7 (1)،91-118.
آذر، عادل؛ محبان، بهاره و قاسمی، روح اله.(1401). تدوین نقشه راه فناوری حمل‌ونقل هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا در صنایع غذایی دارای زنجیره تأمین سرد، مدیریت صنعتی (دانشگاه تهران)، 45 . 219-195.
پهلوان زاده، مصطفی.(1398). نقشه دانش و کاربردهای آن. اولین کنفرانس بین المللی مدیریت دانش، بلاکچین و اقتصاد. تهران.
حسینی مقدم، محمد.(1400). روندهای جهانی علوم فناوری، راهبردها و اولویت‌های آینده‌پژوهی آموزش عالی در ایران. دو فصلنامه علمی آینده پژوهی ایران. 6 (2)،1-28.
خادمی‌زاده، اسماعیل؛ نوشین فرد، فاطمه و اصنافی، امیررضا.(1400). ترسیم نقشة دانش مقالات مستخرج از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌های آزاد اسلامی. دانش‌شناسی، (53)، 35- 48.
خامنه‌ای، سید علی.(22 بهمن 1397). بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران. برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله العظمی سیدعلی خامنه­ای (مدظله­العالی)- مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
خسروی، عباس و احمدوند، علی­محمد.(1399). ارائه الگوی شناخت چالش­های تهیه ره­نگاشت در حوزه کسب و کار دفاعی، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته­ای دانش راهبردی، 11(42). 156-129.
دهقان نیری، محمود؛ آذر، عادل و جاوید‌میلانی، شایان.(1398). ترسیم نقشه راه فناوری با بهره‌گیری از رویکرد توسعه و تحلیل گزینه‌های راهبردی: شرکت مزارع نوین ایرانیان. فصلنامه علمی بهبود مدیریت، 13 (45).
دهقان، نبی­اله.(1395). تدوین نقشه علمی نزاجا(تبیین مبانی، رویکردها و مؤلفه‌ها و ارزیابی محیط علم در نزاجا). معاونت طرح و برنامه و بودجه ستاد آجا، مدیریت تحقیقات نظری.
راعی، جلال و محجوب عشرت‌آبادی، حسن.(1398)، نقشه‌ راه دانشگاه­های نظامی. طرح تحقیقات نظری، دانشگاه هوایی شهید ستاری ، معاونت پژوهش و فناوری (مدیریت تحقیقات نظری).
رضایی و همکاران.(1387)، برنامه عملیاتی سند راهبردی ملی توسعه فناوری پیل سوختی، مدل تدوین استراتژی برایسون.
زاهدی، محمدرضا؛ دارابی، مسعود و فرسی، محمد.(1399). ارائه الگویی برای تدوین و بازنمایی نقشه دانش یک واحد پژوهشی در شرایط بحرانی با رویکرد شناسایی مهارتها و تخصص­ها. مدیریت بحران، 9 (2)، 57- 67.
شهریاری، محسن؛ احمدی، آناهیتا؛ جوادی، حسن و ارباب شیروانی، بهروز.(1389). مقایسه الگوهای مختلف تدوین نقشه راه فناوری. چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران.
صادقی، امیر؛ ضرغامی، حمیدرضا؛ غلامی، محمود و فرهادی، علی.(1400). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر نوآوری مراکز پژوهشی ‏دفاعی. فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان­های دفاعی، 4( 3)،97-124.
صادقی، سید علیرضا.(1397). ارائه الگویی برای ایجاد نقشه دانش مراکز رشد علم و فناوری مبتنی بر نقشه‌های فرآیند (مطالعه موردی: مراکز رشد علم و فناوری دانشگاهی). فصلنامه مدیریت راهبردی دانش سازمانی دانشگاه جامع امام حسین (ع). 1 (3).
ضیاعی، نجمه؛ آفریده ثانی، احسان؛ قلی نژاد، منصور و باقری، انسیه.(1401). تدوین نقشه راه مدیریت دانش مبتنی بر ارزیابی سطح بلوغ در شرکت گاز استان البرز، نشریه مطالعات و پژوهش‌های اداری، پیاپی 13. 52-38.
عباسی فسارانی، ملیحه.(1389)، مقایسه شرکت های فناوری اطلاعات در زمینه آمادگی پیاده‌سازی مدیریت دانش از بعد اندازه سازمان. سومین کنفرانس ملی مدیریت دانش.
عبداللهی، ساراناز.(1396). ساخت نقشه دانش با استفاده از خوشه‌بندی مقالات علمی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، دانشکده کامپیوتر.
غفارزادگان، مهشید و پیمان‌خواه، صادق.(1386). مقایسه تطبیقی رویکردهای متداول در ترسیم نقشه راه در راهبردهای تکنولوژی. پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت، تهران.
فاطمی، سید مهدی و آراستی، محمدرضا.(1398). اولویت‌گذاری حوزه‌های علم، فناوری و نوآوری. فصلنامه سیاست علوم و فناوری، ویژه‌نامه جامع سیاست علوم، فناوری و نوآوری، 2(11)، 119-133
فرقانی، علی؛ ساعدپناه، بیژن و آخوندی، علیرضا.(1392). درآمدی بر تدوین نقشه راه نیروگاه خورشیدی در ایران. دوفصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، 11(21)، 87-106.
فرقانی، علی و حق‌بین، اشکان.(1388). گونه­­شناسی ره­نگاشت فناوری، فصلنامه توسعه تکنولوژی.
قدسی­پور، سیدحسن.(1379)، مباحثی در تصمیم­گیری چندمعیاره، فرایند سلسه مراتبی، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
کرباسی، شیرین؛ خمسه، عباس و فتحی هفشجانی، کیومرث.(1401). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موثر بر نقشه راه فناوری صنعت با رویکرد توسعه بهره وری اقتصادی در صنایع تجهیزات نیروگاهی و تامین انرژی، نظریه‌های کاربردی اقتصاد ، 9(3). 230-203.
محبی، آزاده و حیدری، امیر.(1395). نگاشت نقشه راه فناوری اطلاعات، رویکردی برای همراستایی راهبردهای فناوری اطلاعات با راهبردهای کسب و کار. فصلنامه مدیریت اطلاعات، 1(1 و 2)، 15-37.
محمدی، سحر‌سادات؛ عباسی، عباس؛ رعنایی کردشولی، حبیب ا.. و عسکری فر، کاظم.(1401)، ترسیم نقشۀ دانش گردشگری پایدار- مسئولانه: تحلیل شبکۀ همکاری و هم‏‌تألیفی با رویکرد علم‏‌سنجی. فصلنامه علمی- پژوهشی گردشگری‌و توسعه، 11(1)، 159-176.
معاونت طرح و برنامه و بودجه آجا.(1399). نقشه جامع علمی آجا. تهران: معاونت طرح و برنامه و بودجه آجا.
معاونت علوم، تحقیقات و فناوری  ستاد کل نیروهای مسلح- اداره دانش و پژوهش نظری. (1399). سند جامع علمی دفاعی امنیتی جمهوری اسلامی ایران.
موحد کر، الهام.(1399). ترسیم نقشه راه بین المللی سازی دانشگاه علوم پزشکی. فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 11 (1).
میرزا امینی، محمدرضا.(1388). ره‌نگاشت علوم و فناوری. تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی- مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
نجار‌لشگری، سحر؛ زارعی، هاجر؛ خلخالی، علی و پالی، سمیرا.(1400). ترسیم نقشه ساختاری دانش مدیریت آموزشی در ایران: تحلیل هم رخدادی واژگان. پژوهش نامه علم سنجی، 17، 387-408.
نقشه جامع علمی دفاعی امنیتی ج. ا. ا. سلسله اقدامات.(1399)، پیاده‌سازی نقشه جامع علمی دفاعی امنیتی-برنامه ارتقاء محورهای مدیریت دانش و پژوهش نظری در دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز مطالعاتی نیروهای مسلح (بلوغ سطح 1).
نیک‌منش، نادر.(1390). ارائه مدلی برای تولید نقشه‌های دانش (مطالعه موردی: نقشه شکاف دانشی در حوزه پیل‌های سوختی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تفرش، دانشکده مهندسی صنایع.
Abbasi, M, Vassilopoulou, P. and Stergioulas, L.(2017). Technology Roadmap for the Creative Industries. Creative Industries Journal, 10 (1), 40-58.
Ali, A., Cerdas, F., Ryberg, M. and Herrmann, Ch.(2023). Framework for Developing Technology Roadmap based on Absolute Environmental Sustainability Assessment: A Case Study on Electric Vehicles. 30th CIRP Life Cycle Engineering Conferenc. 116 . 360-365.
Albright, R, E. and Kappel, T, A.(2003). Roadmapping in the Corporation. Research Technology Management, 42(2), 31-40.
Balaid, A, Abd Rozan, M, Z, Hikmi, S, N. and Memon, J.(2016). Knowledge Maps: Regular Review of Literature and Future Research Guidelines.  International Journal of Information Management, 36(3), 451-475.
Chaim, Z. (2007). Knowledge Map of Information Science. Journal of the American Society for Information Science and Technology. 526-535.
Chen, H, Thian-Huat O, and Wai-kiSung, B. (2005). Newsmap: A Knowledge Map for Online News. Decision Support Systems, 583-597 .
Dai, S, Duan, X, and Zhang, W. (2020). Knowledge Map of Environmental Crisis Management based on Keywords Network and Co-Word Analysis, 2005-2018. Journal of Cleaner Production, 121168.
Holon IQ. (2021). Global Learning Landscape: Mapping the Future of Education. Available at: www.globallearninglandscape.org.
Kappel, Thomas, A. (2001). Perspectives on Roadmaps: How Organizations Talk about the Future. The Journal of Product Innovation Management, 18, 39-50.
Kim, S, Suh, E, and Hwang, H. (2003). Building the Knowledge Map: an Industrial Case Study. Journal of Knowledge Management, 7(2), 34-45.
Kostoff, R, N. and Schaller, R, R. (2001). Science and Technology Roadmaps. IEEE Transactions on Engineering Management, 48 (2), 132-143.
Lee, S, Kang, S. Park, Y, and Park, Y.(2007). Technology Roadmapping for R&D Planning: The Case of the Korean Parts and Materials Industry. Technovation, 27 (8), 33-445.
Phaal, R, Farrukh, C, J, P. And Probert, D, R.  (2005). Developing a Technology Roadmapping System. In A Unifying Discipline for Melting the Boundaries Technology Management, 99-111.
Phaal, R, Farrukh, C, J, P. and Probert, D, R. (2004). Technology Roadmapping: A Planning Framework for Evolution and Revolution. Technological Forecasting and Social Change, 71, 5-26.
Phaal, R. Farrukh, C, J. P. and Probert, D, R.(2001). Characterisation of Technology Roadmaps: Purpose and Format. Proceedings of the Portland International Conference on management of Engineering and Technology (PICMET ’01), Portland, 29th July - 2nd August, 367-374.
Phall, Robert. (2015). Roadmapping for Strategy and Innovation. Centre for
Singh, Atul Kumar, Prasath Kumar ,V. R, Irfan ,Muhammad.(2023). A Strategic Roadmap to Overcome Blockchain Technology Barriers for Sustainable Construction: A Deep Learning-Based Dual-Stage SEM-ANN approach.
Unesco, and Schlegel, F.(2015). UNESCO Science Report: Towards 2030. Translated by Ismaeil Yazdanpoor, Tehran: ISCS.