ارزشیابی اثربخشی آموزش راهبردها و فنون مبتکرانه حل مسئله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

2 استادیار دانشکده مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

3 مدرس دانشکده مدیریت، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

4 مدرس دانشگاه خاتم‌الانبیا (ص)، تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: توسعه خلاقیت و نوآوری در سازمان، در شمار اولویت‌های اساسی بسیاری از سازمان‌های پیشرو به حساب می­آید. درس استراتژی‌ها و تکنیک‌های کشف و حل ابداعانه مسئله با هدف توسعه این قابلیت‌ها در دوره عالی رسته‌ای برای مدیران ارائه می‌شود. این پژوهش اثر این درس را در توسعه سه قابلیت «تفکر خلاق»، «تمایل به برنامه‌ریزی در محیط کار» و «انگیزه به‌کارگیری نوآوری در فضای کاری» در میان این مدیران ارزیابی کرده است.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نگاه هدف کاربردی و از نگاه شیوه گردآوری داده‌ها توصیفی - پیمایشی است. جامعه اماری پژوهش مدیران شرکت کننده در این دوره به تعداد 155 نفر است که از میان آن‌ها 130 نفر از تمایل برای همکاری در این پژوهش برخوردار بودند و در نهایت 118 مورد پرسشنامه تکمیل شده در پیش و پس آزمون به دست آمد و تحلیل‌های توصیفی و استنباطی با کمک نرم‌افزار SPSS روی آن‌ها انجام شد.
یافته‌ها: دوره آموزشی  اجرا شده بر هر سه متغیر مورد بررسی تاثیری چشمگیر داشته است. افزون بر این، تأثیر دوره بر متغیرهای فردی مرتبط با خلاقیت، بیش از متغیرهای سازمانی بوده است. نتیجه‌گیری: برگزاری این دوره آموزشی برای مدیران می‌تواند به ارتقای تفکر خلاق و قابلیت‌های نوآوری برای حل مسائل سازمانی و بهره­مندی سازمان از مزایای حاصل از ابتکار و نوآوری یاری رساند.

کلیدواژه‌ها


 
اخوان، پیمان؛ جعفری، مصطفی؛ ضرغامی، حمیدرضا؛ عسگری، ناصر. (1390). «بررسی کاربرد اصول ابداعی تریز در تسریع روند نوآوری در سازمان‌های پژوهشی و دانش‌محور) مطالعه موردی: در پژوهشکده پردازش هوشمند علائم». فصلنامه توسعه کارآفرینی، صص.187-206.
اُصانلو، پرستو؛ اسدی، حسن؛ گودرزی، محمود؛ کاظم نژاد، انوشیروان (1385). «بررسی تأثیر ارتباط بین ویژگی‌های فردی مدیران سازمان تربیت بدنی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر خلاقیت و مدیریت تضاد»، فصلنامه حرکت، شماره 30، صص. 29-41.
پاشا شریفی، حسن (1383). «رابطه خلاقیت و ویژگی‌های شخصیتی»، فصلنامه نوآوری-های آموزشی، سال سوم، شماره 7، صص.11-31.
تسبیح سازان، رضا (1380). «روان‌شناسی رشد خلاقیت و ارتباط آن با شخصیت و هوش»، فصلنامه رهیافت، شماره 26، زمستان، صص 17-30.
جعفری، مصطفی؛ شفیعا، محمدعلی؛ رحیمی، نرگس؛ ضرغامی، حمیدرضا (1395) «بررسی تأثیر آموزش دانش تریز بر ارتقای خلاقیت، توانمندسازی و مهارت مدیریت کارگران خط تولید شرکت بهمن دیزل»، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، پاییز 95، دوره 6، شماره 2، 100-77.
حسینیان، سیمین؛ یزدی، سیده منور؛ نیکجوسوخت آبندانی، آسیه (1384)، «رابطه ابعاد شخصیت با انگیزه به‌کارگیری ابتکار و نوآوری شغلی مدیران آموزشی»، دو فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی، سال دوم، شماره 3، صص 85-94.
رشیدی، اسماعیل؛ شهرآرای، مهر ناز (1387)، «بررسی رابطه خلاقیت با منبع کنترل»، فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، سال سوم، شماره سوم، تابستان، صص 83-99.
رضایی صوفی، مرتضی؛ کوثری پور، محسن؛ خسروی راد، بهاره؛ زارع فخریان، نفیسه (1395)، رابطه مدیریت زمان با تمایل به برنامه‌ریزی و خلاقیت مدیران و کارکنان وزارت ورزش و جوانان، دوره 4، شماره 16، بهار 1395، صفحه 113-124
سام خانیان، محمد ربیع (1384)، خلاقیت و نوآوری در سازمان آموزشی، تهران: اسپند هنر.
ضرغامی، حمیدرضا (1390)، «بررسی میزان کاربرد اصول ابداعی TRIZ در تسریع روند نوآوری و بهبود عملکرد سازمان‌های پژوهشی: به همراه مطالعه موردی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران.
ضرغامی، حمیدرضا؛ جعفری، مصطفی؛ اخوان، پیمان. (1390). بررسی رابطه بین خلاقیت و انگیزه برای نوآوری در سازمان‌های پژوهشی: مطالعه موردی در پژوهشکده پردازش هوشمند علائم. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، سال اول، شماره 4، صص. 38 – 63.
 طبرسا، غلامعلی؛ محبوب، سیامک؛ اسمعیلی گیوی، حمیدرضا (1389)، «بررسی تأثیر فرهنگ کارآفرینانه بر خلاقیت و نوآوری در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور»، مجله تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، بهار، صص 5-22.
فدایی زاده، اکرم (1386)، «بررسی رابطه منبع کنترل و خلاقیت»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان.
گودرزی، نادر (1387)، «بررسی رابطه خلاقیت مدیران و جو سازمانی در دانشگاه فردوسی مشهد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد.
مقیمی، سید محمد (1388)، سازمان و مدیریت: رویکردی پژوهشی، چاپ دوم، تهران، انتشارات ترمه.
نیاز آذری، کیومرث؛ بریمانی، ابوالقاسم؛ حاجی قلیخانی، بی بی سعیده (1390)، «بررسی نقش مدیریت دانش بر خلاقیت دبیران در مدارس متوسطه»، فصلنامه مدیریت، سال هشتم، شماره 21، بهار. صص 79-87...
Abedi, J. A latent-variable modeling approach to assessing reliability and validity of a creativity instrument. Creativity Research Journal, 14(2002), 276-276
Aslanlou, B. & Khoddami, S.,, (2013). Designing the Model of Innovative performance Based on organizational learning and strategic flexibility. Journal of Strategy, 23(71), 123–140.(in persian)
Birdi, K., Leach, D., & Magadley, W. (). Evaluating the impact of TRIZ creativity training: an organizational field study. R&D Management, 42(4), x9310-6425-23-12344
Burkett, S. L., Kotru, S., Lusth, J. C., McCallum, D., & Dunlap, S. (2014). Introducing Creativity In A Design Laboratory For A Freshman Level Electrical And Computer Engineering Course. 2014, 5(doi:.1903/ajee.vi806
Chang, Y.-S., Chien, Y.-H., Yu, K.-C., Chu, Y.-H., & Chen, M. Y.-c. (2016). Effect of TRIZ on the creativity of engineering students. Thinking skills and creativity, , 112-122.
Claessens, B. J. C., Van Eerde, W., Rutte, C. G., & Roe, R. A. (2004). Planning behavior and perceived control of time at work. Journal of Organizational Behavior, 25(8), 937-950. doi:10. /job.
Darini, M., Pazhouhesh, H., & Moshiri, F. (2011). Relationship between Employee's Innovation (Creativity) and time management. Procedia - Social and Behavioral Sciences,. doi:http://dx.doi.org//j.sbspro.2011.
Dess, G. G. & Lumpink, G.T. (2005). The role of entrepreneurial orientation in stimulating effective corporate entrepreneurship. Academy of management executive, 19(1): 147-156.
Fakhrian, N. Z., Mohammadi, S., & Khodayari, A. (2013). Identifying the relationship of time management with planning tendency and creativity of managers and employees of the ministry of youth and sports. International Journal of Sport Studies, (8), 872-879.
Fogarty, L., Creanza, N., & Feldman, M. W. (2015). Cultural evolutionary perspectives on creativity and human innovation. Trends in ecology & evolution, (), 736-754.            Gadd, K. (2011). TRIZ for engineers: enabling inventive problem solving: John wiley & sons.
Gundy, G., Lusoy, G., Kilic, K. & Alpkan, L. (2011). Effects of Innovation Types on Firm Performance. International Journal of Production Economics, 133(2): 662-676.
Hagedoorn, J. & Cloodt, M. (2003). Measuring innovative performance: Is there an advantage in using multiple indicators? Research Policy. 32(8): 13651379.
Ilevbare, I. M., Probert, D., & Phaal, R. (2013). A review of TRIZ, and its benefits and challenges in practice. Technovation, 33(–), 30-37. doi:http://dx.doi.org//j.technovation.2012
Ivancevich, J. M. & Matteson, M. T. (1990), Organizational Behaviour and Management,  nd edn, Richard Irwin, Homewood.
Jafari, M., Shafiea, M. A., Rahimi, N., & Zarghami, H. R. (2016). The Effects Of Triz Knowledge To Promote Creativity, Empowerment And Management Capability Of The Bahman Diesel Company’s Labors.
Jones, N. (2003). “Competing after radical technological change: The significant of product line management strategy”, Strategic Management Journal, 24, pp.1265--1287.
Kim, H.-Y., Kim, S. Y., Seo, H.-w., & So, E.-H2011). Time management behavior and self-efficacy in nursing students. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, (), 293-300.
Mainemelis, C., & Epitropaki, O. (2013). Extreme leadership as creative leadership: Reflections on Francis Ford Coppola in The Godfather Extreme Leadership: Leaders, Teams and Situations Outside the Norm (pp. 187-200): Edward Elgar Publishing.
Škerlavaj.M a, Song.H and Lee.Y. (2010). Organizational learning culture, innovative culture and innovations in South Korean firms, Expert Systems with Applications, -37, pp. 6390–6403-.
Valencia, N., Sanz, R., Jimennez, J. (2010). “Organization culture as determinant of product innovation”, European Journal of Innovation Management, 13(): 466-480.
Veronika I.D., Michel, A., Sonntag, k., (2010). "Suggestion systems in organizations: what motivates employees to submit suggestions?", European Journal of Innovation Management, (): -525-527.
Zampetakis, L. A., Bouranta, N., & Moustakis, V. S. (2010). On the relationship between individual creativity and time management. Thinking skills and creativity, (23-32.
Zarghami, H., Jafari, M., & Akhavan, P. (2012). The Study Of Relationship Between Creativity And Motivation For Innovation In