عوامل مؤثر بر نوآوری فناورانه در واحدهای صنعتی دفاعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس گروه مدیریت دانشگاه افسری امام علی(ع)، مدیر گروه پژوهشی مدیریت دانش مبین، تهران، ایران.

2 مدرس گروه مدیریت دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران.

3 استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: امروزه نوآوری مزیتی رقابتی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها محسـوب می‌شود. تحقیقات جدید همگی حکایت از آن دارد که رشد اقتصادی جهان بیش از پیش به نوآوری و دانش متکی شده است. با توجه به اهمیت سیاست‌گذاری مناسب در بهبود نوآوری واحدهای صنعتی دفاعی در پژوهش حاضر تلاش شد تا عوامل موثر بر نوآوری آنها شناسایی شود.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر بر مبنای هدف، کاربردی و بر حسب روش، توصیفی از نوع پیمایشی است که در آن پس از مرور ادبیات، عوامل موثر بر نوآوری واحدهای صنعتی دفاعی شناسایی شدند. جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران عالی و مشاوران فناوری اطلاعات واحدهای صنعتی مختلف دفاعی بودند. برای تحلیل داده‌ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم افزار (PLS) و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد.
یافته‌ها: عوامل داخلی شامل 7 متغیر سیستم ارزیابی عملکرد، سیستم مدیریت دانش، راهبرد سازمان، هوش سازمانی، فرهنگ سازمانی، سرمایه انسانی، فعالیت‌های تحقیق و توسعه داخلی و عوامل خارجی شامل 4 متغیر نهاد‌های تامین مالی ریسک‌پذیر، تقاضا برای فناوری، مراکز رشد، همکاری همکاری با مشتریان و عرضه‌کنندگان بر نوآوری فناورانه واحدهای صنعتی دفاعی تاثیر داشتند.
نتیجه‌گیری: توسعه نوآوری فناورانه فرآیندی مستمر است و در استقرار و اجرا نیازمند پیش‌بینی، هماهنگی و توجه به تمامی عوامل درونی سازمانی و عوامل بیرونی سازمانی است.

کلیدواژه‌ها


 
آراستی، محمدرضا ،کرمی پور، آزیتا، قریشی، بابک (1388). "شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت نوآوری شرکتهای اقتصادی: مطالعه موردی شرکتهای اتوماسیون صنعتی ایران"، فصلنامه علوم مدیریت ایران، 4(15) ، صص 10-32، 1388.
باقری، سید کامران (1381). "سنجش تحقیق و توسعه یا نوآوری، ضرورت سنجش نوآوری و پوشش فعالیتهای طراحی و مهندسی در ایران"، دومین همایش روشهای تحقیق در علوم و فنون مهندسی، دانشگاه امام حسین.
بی تعب، علی، قانعی راد، محمد امین، قاضی نوری، سپهر (1389). "تبیین نقش سرمایه اجتماعی بر کارکردهای نظام ملی نوآوری"، چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران.
حواج، سحر، شاه آبادی، ابوالفضل (1390)."بررسی اثر سرریز فناوری از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و واردات بر نوآوری، فصلنامه تحقیقات اقتصادی راه اندیشه.
حورعلی، مریم، منتظری، عباس، الیاسی، مهدی،(1394) "شناسایی و اولویت بندی اصول مورد نیاز برای بهبود فضای نوآوری شرکت‌های دفاعی ایران با رویکرد باز"  ، فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت نوآوری، 4، (2)، صفحه 57-86
رادفر، رضا، خمسه، عباس (1387). "تبیین تاثیر شبکه سازی تحقیق و توسعه بر افزایش ارزش در SMEs"، فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، شماره ۱۴.
رحمانیان، سعید، نصر، مهدی (1387). "ایجاد ظرفیت جذب برای ساماندهی نوآوری باز در SMEها"، چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران،  صص 3-2.
روزبهانی، شهرام (1388). "بررسی عوامل موثر بر نوآوری فناورانه در موسسات کوچک و متوسط"، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت تکنولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
ریاحی، پ و قاضی نوری، س.، 1392. مقدمه‌ای بر نظام نوآوری (رویکردی گسترده). مرکز نشر دانشگاهی.
ریاحی، پریسا، فرجادی، غلامعلی(1387)." خط مشی­­های توسعه پارک­های علمی در مناطق دارای نوآوری کمتر از حد انتظار"، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 1 (3)، صص. 25-41.
ریاحی، پریسا، نوری، مینا، خداداد حسینی، سید حمید (1391). پیشبرد نوآوری در کشورهای در حال توسعه: بررسی برنامه‌های توسعه اقتصادی در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی، سال چهارم، شماره۳.
زارعی، علی اصغر، ابراهیمی، سیدعباس(1397)، "نوآوری فناورانه: عواملِ درون ساسمانی و بزون ساسمانیِ مؤثز و تأثیزپذیز" ،  فصلنامه رشد فناوری شماره 55، تهران ، ایران.
سعیدی، پرویز(1388)، سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر وتوسعه کارآفرینی، مجله صنعتی و اقتصادی،  سال هشتم، شماره 54-55.
سلامی، سیدرضا، شفیعی پور، داوود (1386)."عوامل درون سازمانی موثربراثربخشی فعالیتهای تحقیق وتوسعه: مطالعه موردی پژوهشکده بیوتکنولوژی سازمان پژوهشهای علمی وصنعتی ایران"، ششمین همایش مراکز تحقیق وتوسعه صنایع و معادن.
سلطانی، شهره، فرج الله حسینی، سیدجمال(1389). "بررسی عوامل موثر بر نوآوری فناورانه در صنایع غذایی کوچک روستایی استان تهران"  ، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 3(4) صص 3-2.
شاکری ، فاطمه، طحاری مهرجردی، محمدحسین ، دهقان دهنوی، حسن ، کاوندی، رضا (1390). "بررسی ارتباط جو سازمانی و نوآور بودن در فرآیند"، مجله علمی- پژوهشی مدیریت تولید و عملیات، دوره دوم، شماره1
شلینگ، ملیسا (۱۳۷۸)، "مدیریت استراتژیک نوآوری تکنولوژیگ"، ترجمه دکتر سیدمحمد اعرابی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
صادقی ، زینب، محتشمی، رضا (1390)." ارتباط عملیات استراتژیک منابع انسانی و نوآوری سازمانی در یکی از مراکز نظامی"،  مجله طب نظامی دوره ۱۳ ، شماره ۲.
صنوبر، ناصر، سلمانی، بهزاد، تجویدی، مینا (1390). "تاثیر محرک‌های نوآوری بر ظرفیت نوآوری شرکت‌های دانش بنیان"، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال چهارم، شماره ۲.
طاهری نژاد، محمد (1388). "شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه نوآوری در شرکت‌های کوچک و متوسط در پارک فناوری پردیس"، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی گرایش استراتژیک، صص 220-119.
طباطبائیان، سید حبیب االله، پاکزاد بناب، مهدی (1385). "بررسی سیستم‌های سنجش نوآوری و ارائه چارچوبی برای سنجش نوآوری در ایران"،  فصلنامه مدرس علوم انسانی،10(1)، صص 27-3.
طرهانی، فرزاد؛ (1395)؛ ساز وکارهای انتقال دانش درفرایند نوآوری سازمان، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
کرباسی، علیرضا(1386). "تحلیل عوامل موثردرایجاد نوآوری درایران"، کنفرانس ملی کارآفرینی، خلاقیت وسازمان‌های آینده.
متوسلی، محمود، میگو نپوری، محمدرضا، میگو نپوری، الهه، 1392، مقاله: شناسایی عوامل موثر بر فرآیند شکل گیری سیستم نوآوری فناورانه در کشور:الگویی مبتنی بر نظریه برخاسته از داده" ، دوره 26 - بهار 92 - شماره 1 - پیاپی 83.
محمدی نژاد، ا. (۱۳85). "مطالعه تغییرات کارایی و پیشرفت تکنولوژی در صنعت مر غ داری پرورش مرغ گوشتی ایران برای سال‌های 1369-79"، رساله دکتری رشته اقتصاد کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
ﻣﺼﻠﺢ، ﻋﺒﺪاﻟﻤﺠﯿﺪ و اﻟﻪ ﯾﺎری ﺑﻮزﻧﺠﺎﻧﯽ، اﺣﻤﺪ. ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻧـﻮآوری ﻓﻨﺎوراﻧـه در ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی داﻧﺶ ﺑﻨﯿـﺎن، ﻓﺼـﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤـﯽ   - ﭘﮋوﻫﺸـﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت (ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﺒـﻮد ﺗﺤﻮل)، ﺳﺎل ﺑﯿﺴﺖ و دوم، ﺷﻤﺎره 1393 ،73.
فارسی، یدالله، زالی، جهانگیر، باقری فرد، محمدرضا، (1390)." شناسایی عوامل ساختاری موثر بر توسعه کارآفرینی دانشگاهی؛ مطالعه موردی دانشگاه جامع علمی- کاربردی"، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال چهارم، شماره1.
Afuah, A. (1998). "Innovation Management: Strategies, Implementations and Profits", New York, Oxford University Press.
Aranda D. A., Molina-Fern.ndez L.M. (2002). Determinants of innovation through a knowledge based theory lens, Industrial management, & Data systems, Volume 102, Number 5, p.296 ,(8) Emerald Group Publishing Limited.
Barnal J. D. (1939). The Social Function of Science, Routledge and Kegan Paul, London.
Boly, V., Morel, L., & Renaud, J. (2003). Towards a Constructivist Approach to Technological Innovation Management: An Overview of the Phenomena in French SME’s. in International Handbook on Innovation, Elsevier .
Carter C. F. Williams B. R. (1975) . Industry and Technical Process, Oxford University, Oxford.
Chesbrough, H., 2003. Open Innovation: the New Imperative for Creating and Profiting from Technology. Harvard Business School Press.
Denison, D., & Neale, W. (2006). Denison Organizational Culture Survey, (Facilitator Guide). Denison Consulting
Dunne, P. & Braddon, D., 2008. Economic Impact of Military R&D, Bristol: University of he west of En-gland.
Freeman C. (1995) The National Innovation Systems in historical perspective, Cambridge Journal.
Freeman, C. (1988). The national system of innovation in historical perspective. Cambridge Journal of Economics, 19(1), 5-24.
Greenwood, D., 2010. Collaborate to Innovate: innovative capacity index for effective open innovation,  University of Meryland.
Hardie, M., Newell, G. (2011). "Factors influencing technical innovation in construction SMEs: an Australian perspective", Engineering, Construction and Architectural Management, Vol. 18 ,  pp. 618-636.
Hippel  E. Von. (1988) . Sources of Innovation, Oxford University Press, Oxford.
Hippel E. Von. (2001). "Innovation by User Communities: Learning from Open-Source Software", Sloan Management Review 42, no .4pp.82-86.
Kline, S. j. & Rosenberg, N., 1986. An Overview of Innovation, in The Positive Sum Strategy: Harnessing Technology for Economic Growth. Washington DC: National Academy Press.
Kline, S. J., Rosenberg, N. (1986) . An overview of innovation The Positive Sum Game. National Academy Press, Washington. DC.
Krishnaswamy, K. N., Mathirajan, M., & Bala Subrahmanya, M. H. Technological innovations and its influence on the growth ofauto component SMEs of Bangalore: A case study approach. Technology in Society, 38, 18–31, 2014.
Lin, C. & Chen, M. (2007). Does innovation lead to performance? An empirical study of  SMEs in Taiwan. Management research News. 30(2), 115-132.
Lundvall   B.-Å. (1992) .National Systems of Innovation.
Marques, C. and Ferreira, J. (2009). "SME Innovative Capacity, Competitive Advantage and Performance in a Traditional Industrial Region of Portugal", Journal of Technology Management & Innovation, 4(4), pp. 53-68.
Menguc, B. & Auh, S. (2006). " Creating a Firm-Level Dynamic Capability through Capitalizing on Market Orientation and Innovativeness." Journal of the Academy of  Marketing Science. 34, 63-73.
Nelson R. (1993) .National Innovation Systems: A comparative study, Oxford University, Oxford, (Ed.) 1993.
Porter, M. (1989). How competitive forces shape strategy. Harvard Business Review, Vol. 57No. 2, 137-145.
Porter, M. (2000).  "Location, Competition, and Economic Development: Local Clusters in a Global Economy", Economic Development Quarterly 14, no.1, pp.15-34.
Porter, M. E., 2001. Clusters of Innovation: Regional Foundations of US. Washington: Harvard Business.
Prajogo, D. and Ahmed, P. (2006). "Relationships between innovation stimulus, innovation capacity, and innovation performance", R&D Management, 36(5), pp. 499-515.
Radas, S., & Bozic, L. (2009). "The antecedents of SME innovativeness in an emerging transition economy", Journal of Technovation, 29(6-7), 438-450.
Rogers, E. M., 1983. Diffusion of Innovations. Third ed ed. New York: The Free Press.
Romijn, H. and Albaladejo, M. (2002). 'Determinants of innovation capability in small electronics and software firms in southeast England", Research Policy, 31(8), pp. 1053-1067.
Schumpeter , J.A .(1912). Theorie der wirtschaftlichen Entwickelung, Duncker & Humboldt, Leipzig.
Smits, R. (2002). Innovation studies in the 21st century. Technological Forecasting and Social Change, 69(5), 861-883.
Souitaris, V. (2001). "Strategic Influences of Technological  Innovation in Greece", British Journal of Management.
Stead H. (1976).  “The cost of Technological Innovation”, Research Policy, Vol.29, No. 5.
Talebi, K., Ghavamipour, M. and Irandust, A . (2012). "Innovation in Iran’s small and medium size enterprises (SMEs): Prioritize influence factors affecting innovation of SMEs, using analytic network process (ANP) method", African Journal of Business Management, 6 (43),  pp. 4-10.
Tidd, J., & Bessant, J. (2009). Managing Innovation: Integrating Technological, Market and Organizational Changes. John Wiley.
Tidd, J., Bessant, J. & Pavitt, K., 2005. Managing Innovation: Integrating Technological, Market and Orga-nizational Change. 3rd edition ed. John Wiley.
Tomlinson, P. R. (2010). "Co-operative ties and innovation: Some new evidence for UK manufacturing". Research Policy, 39, 762–775.