طراحی الگوی ارزیابی اثربخشی مستندسازی تجربیات کارکنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه مدیریت، دانشگاه هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

10.22034/qjimdo.2023.425917.1641

چکیده

زمینه و هدف: سازمان‌هایی که به اهمیت دانش پی پرده‌اند به‌دنبال استفاده و مدیریت بهینه آن هستند. فراگیر  شدن پروژه‌های مستندسازی دانش و تجارب، سازمان‌ها را به سمت طراحی الگوی ارزیابی اثربخشی آن هدایت نموده است. بر این اساس، در این پژوهش به طراحی الگوی ارزیابی اثربخشی مستندسازی تجربیات کارکنان اداره کل درمان تأمین‌ اجتماعی پرداخته شده است.
روش‌شناسی: در این پژوهش از روش آمیخته اکتشافی - تحلیل مضمون و راهبرد پیمایش - استفاده شد. جامعۀ آماری بخش کیفی شامل 15 نفر از خبرگان ادارۀ کل و بخش کمی شامل 180 نفر از مدیران شاغل بود. گردآوری داده‌ها در بخش کیفی با مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته و مرور مبانی نظری تحقیق و پیشینۀ تحقیقات و در بخش کمی با پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی هر بخش تأیید شد. داده‌های بخش کیفی با استفاده از کدگذاری سه‌مرحله‌ای و در بخش کمی با آزمون‌های آمار توصیفی (ویژگی‌های جمعیت‌شناختی) و آمار استنباطی (مدل‌یابی معادلات ساختاری) تحلیل شدند.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل داده‌‌های پژوهش، الگوی ارزیابی اثربخشی مستندسازی تجربیات کارکنان  شامل 24 مضمون پایه، 3 مضمون سازمان‌دهنده(ارزیابی فرآیند، ارزیابی نتایج و ارزیابی پیامد) و یک مضمون فراگیر در قالب مفهوم ارزیابی شناسایی بود. همچنین تحلیل داده‌های کمی پژوهش حاکی از برازش الگوی  مستندسازی تجربیات کارکنان بود.
نتیجه‌گیری: هر گونه ارزیابی موثر در مورد الگوهای مستندسازی تجارب نیازمند ابعاد و مولفه‌های مناسب است. این مهم در الگوی نهایی پژوهش شناسایی شده است. بر این اساس ، ارزیابی و انجام اقدامات مورد نیاز بر اساس آسیب‌پذیری، زمینه نهادینه‌سازی و پذیرش بیشتر این پروژه را فراهم خواهد نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابطحی، حسین و خیراندیش، مهدی.(1394). مدیریت دانش با رویکرد بسترهای سازمانی، تهران، انتشارات مدیران امروز
احمدی، علی‌اکبر؛ صالحی، علی.(1389). مدیریت دانش، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
اخوان، پیمان و شهابی پور، علی.(1394). توسعۀ فرایند اکتساب و انتشار دانش ضمنی و مستندسازی تجارب به‌منظور آموزش و توانمندسازی سازمانی، رشد فناوری، 12(45)، 45-58
بصیریان جهرمی، رضا؛ گرایی، احسان و کوکبی، مرتضی.(1397). نقش و جایگاه مستندسازی در مدل‌های عمومی مدیریت دانش: رویکردی تحلیلی، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 29(2)،117-132.
جعفری مقدم، سعید.(1386). معیارهای انتخاب تجربه در مستندسازی تجارب مدیران، فصلنامۀ مطالعات مدیریت، شمارۀ 40 و 39،230-209.
جمشیدی، گیتی؛ حیدری، غلامرضا و فرج پهلو، عبدالحسین. (1395). دیدگاه­های مدیران کتابخانه­های دانشگاهی ایران در مورد راهکارهای مستندسازی تجارب و دانش، پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 6(1)، 127-144.
حیدری، علی.(1397). خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، پایگاه خبری سازمان تأمین‌اجتماعی، https://www.tamin.ir/News/Item/63532
حیدری، علی.(2015). جای خالی مدیریت دانش در سازمان تأمین­اجتماعی، تأمین پرسhttp://taminpress.com
خشوعی، مهدیه‌سادات.(1397). تدوین فرایند یکپارچۀ مستندسازی تجربه‌های سازمانی با رویکرد مدیریت تجربه، ماهنامه فرایند مدیریت و توسعه، 31(3)، 181-218.
دانش فرد، کرم اله.(1394). فرایند خط مشی­ گذاری عمومی، تهران، انتشارات صفار
دانش‌فرد، کرم اله و ذاکری، محمد.(1394). مدیریت دانش (مبانی، فرایندها و کارکردها)، تهران، انتشارات صفار
درخشش، آزیتا؛ یوسفی سعیدآبادی، رضا و صفاریان همدانی، سعید.(1400). طراحی چهارچوبی به‌منظور تأثیر عوامل مؤثر بر مدیریت تجربه در دانشگاه­های علوم پزشکی مازندران، مجلۀ توسعۀ آموزش جندی شاپور اهواز، 12(3)، 943 -953.
رضوی، محمدرضا و صمدی انصاری، هدایت.(1399). مستندسازی و واکاوی تجربۀ تدوین راهبرد فناوری در یک سازمان اقتصادی بزرگ، فصلنامۀ مدیریت توسعۀ  فناوری، 8(2)، 11-44.
زاهدی، شمس السادات.(1380). نقش فن آوری‌های نوین ارتباطی در مدیریت دمکراتیک جامعه. مجموعه مقالات سمینار منطقه‌ای کشورهای غرب و مرکز آسیا، یونسکو.
زمانی، اصغر.(1395). تحلیل کیفی اصول مستندسازی تجارب سازمانی رؤسای دانشگاه: گامی در جهت ارزش‌آفرینی تجربۀ سازمانی، نشریۀ پژوهش در نظام‌های آموزشی،10(35)،201-228.
سالاری، علی‌محمد و ابراهیمی، نصراله.(1398). ارائۀ الگوی تدوین تجربه‌های مدیران، مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 3(10)، 361-387.
شفیعی، سلیمان؛ نوکاریزی، محسن و جعفرزاده کرمانی، زهرا.(1394). شناسایی و مستندسازی دانش سازمانی در کتابخانه­های مرکزی دانشگاه‌های دولتی ایران: ارائه مدل عملی، تعامل انسان و اطلاعات، 3(1)، https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=464233
ضیایی، ثریا و توکلی، ثامنه.(1394). مستندسازی تجربیات مدیران: تحلیلی بر عوامل رفتاری و فرهنگی مدیران مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 26(4)، 139-154.
عالی‌زاده، عادله؛ حسین‌پور، محمد و برکت، غلامحسین.(1401). ارائه الگویی جهت مستندسازی تجربیات مدیران به‌منظور ارتقای کیفیت دوره‌های آموزشی سازمان تأمین‌اجتماعی استان بوشهر، سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 6 (1)، 1-21.
عباس­زاده، عاصفه؛ رحمانی، خالد؛ موسس غفاری، بهار و باباحاجیان، اسرین.(1400). کیفیت مستندسازی پرونده‌های بیماران توسط دانشجویان پزشکی و پزشکان در بیمارستان توحید سنندج، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، ۲۶(4)،104-۹۳.
غلامیان، محمدرضا؛ ابراهیمی، بابک و خواجه افضلی، مریم.(1385). نقش مدیریت دانش در ارتباط با مشتری، تدبیر، ش 178.
محمود صالحی، مهدی و دری، بهروز.(1389). مدیریت تجربه: مباتی، رویکردها و روش­های به کارگیری مدیریت تجربه، تهران، ناشر: سرآمد (وابسته به مؤسسۀ مطالعات بهره­وری منابع انسانی)، چاپ اول.
محمودی، حمیدرضا و محرابی، نازیلا.(1399). شناسایی موانع مستندسازی تجارب کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی، دانش­شناسی، 13(50)، 76-89.
مکوندی، محمد؛ مهرعلی‌زاده، یدالله و حسین‌پور، محمد.(1397). بررسی و تبیین چگونگی استخراج و مستندسازی دانش ضمنی مدیران و کارکنان شرکت‌های تولیدی منطقۀ آزاد اروند بر اساس روش نظریۀ داده‌بنیاد، کتابداری و اطلاع‌رسانی،21(4)، 162-200.
موسوی، سید محمدمهدی.(1391). مستندسازی فرایندها در سازمان‌های فرهنگی و شرکت‌های انتشاراتی، فصلنامۀ تحلیلی پژوهشی کتاب مهر، 7، 16-33.
میرسپاسی، ناصر.(1389). مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار، تهران، انتشارات میر
نویدی، فاطمه و ریاحی‌نیا، نصرت.(1396). نقش مستندسازی در مدیریت دانش سازمانی: مطالعۀ موردی پژوهشکدۀ سامانه‌های ماهواره، فصلنامۀ مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز، 19، 1-20.
الهی، شعبان؛ بهاری‌فر، علی و صالحی، علی.(1383). طراحی ساختار نظام مستندسازی تجربیات سازمانی مدیران، مدرس علوم انسانی، 42، 23-52.
Alksasbeh ,M and Alqaralleh ,B.(2018). Factors that Influence the Success of Knowledge Management Implementation in Jordanian Higher Education Institutions. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 15(7), 249-260
Amitabh, R.(2020). Human knowledge is Doubling every 12 hours,Linked in,22 october, https://lodestarsolutions.com/keeping-up-with-the-surge-of-information-and-human-knowledge/
Arnett, D and Wittmann, M.(2017). Improving Marketing Success: The Role of Tacit Knowledge Exchange between Sales and Marketing. Journal of Business Research, 67(3), 324-331.
Baker, A.(2018). An Investigation of the Interaction between OrganizationalCulture and Knowledge Sharing through Socialization: A Multi-Level Perspective, Nova Southeastern University, ab2604@mynsu. nova. edu.
Bellini, A., Aarseth ,W. and Hosseini, A.(2016). Effective Knowledge Transfer in Successful Partnering Projects. Energy Procedia , 96, 218-228.
Brayant, S. E.(2003). The Role of Transformational and Transactional Leadership on Creating, Sharing and Exploiting Organizational Knowledge. The Journal of Leadership and Organizational Study, 9(4). 32–44.
Carmeli, A., Atwater, L. and Levi, A.(2011). Howleadership enhances employees’ knowledge sharing: the intervening. The Journal of Technology Transfer, 36, 254-274.
Chugh, R.(2013). Workplace Dimensions: Tacit Knowledge Sharing in UniversitiesJournal of Advanced Management Science 1(1), 24-28.
Chugh, R.(2018). Tacit knowledge transfer in Australian universities: Exploring the Barriers and Enablers. In MATEC Web of Conferences (Vol. 210, p. 04054). EDP Sciences.‏
Cardoso,L.(2010). Role of Organizational Commitment in Knowledge Management: Exploring a Relationship. European Conference on Knowledge Management, 11, Portugal, 209-217.
Dalkir, K.(2011). Knowledge Management Theory and Practice. Second Edition. Boston, MA: MIT Press.
Davenport.T.H. and Pruska.L.(1998). Working Knowledg: How Organizations Manage What They Know? Harvard Business School Press
Denton K.(1994).  Designing in Customer Sat Is Faction, International Management, January, Feb, 1994
Drucker, P.(1994). The New Realities, Butterworth –Heinemann Ltd., Oxford.
Durai, T. and King, M. R.(2018). Employee Experience and its Influence on Employee Engagement–with Reference to Innovative tech Companies in Chennai.‏ International Conference on Emerging Trends in Management, ICETM, 2018.
Gavrilova,T. and Andreeva,T.(2012). Knowledge Elicitation Techniques in a Knowledge Management Context. Knowledge Management, 16(4), 523- 534.
Guo, Y., Jasovska, P., Rammal, H. G. and Rose, E. L.(2018). Global Mobility of Professionals and the Transfer of Tacit Knowledge in Multinational Service Firms. Journal of Knowledge Management, 24(3), 553-567.
Hackett, B.(2000). Beyond Knowledge Management: New Ways to Work and Learn, New York: Conference Broad.
Ithia , A.(2003). UK Lawyers Spend more on KM , KM review , 79(3), 31.
Joosung, L.(2018), The Effects of Knowledge Sharing on Individual Creativity in Higher Education Institutions: Socio-Technical View. Administrative Science, 8(2), 21.
Kelly. K.(1996). The Economics of Ideas. Business, 4(6). 1-6.
Lemon, L. L.(2019). The Employee Experience: How Employees Make Meaning of Employee Engagement. Journal of Public Relations Research, 31(5-6). 176-199.‏
Li ,X. Zhou, C. and Hu,H.( 2014). From Craftsman’s Control to Managerial Control-A Research on Tacit Knowledge Explicitation in Scientific Management, Science and Technology Management Research,193- 204.
Bizzi, L.(2015). Social Capital in Organizations, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition). Pages 181-185.
Martensson, M.(2002). A Critical Review of knowledge management as a management tool. Available on http:www.emeraldinsighting.com.
Mason. R.O., Mason. M.F. and  Culnan, M.(1995). Ethics of Information Management, Sage Publications, CA, Thousand Oaks.
Morgan, J.(2017). The Employee Experience Advantage: How to Win the War for Talent by Giving Employees the Workspaces they Want, the Tools they Need, and a Culture They Can Celebrate, Wiley, 11-14.
Nigel R. Sh. and Paul R,S.(2015). Knowledge Elicitation: Methods, Tools and Techniques, Evaluation of Human Work. Boca Raton, Florida, USA. CRC Press, 163-200.
Odor, H.(2018). Knowledge Management. Journal of Business & Financial Affairs, 7(2), 10.4172/2167-0234.1000335
Okuthe,P. and Manoj ,L.(2018). Capturing tacit knowledge: A case of traditional doctors in Mozambique, Tshwane University of Technology.
Ong, S. Y., Moore Jeffery, M., Williams, B., O’Connell, R. T., Goldstein, R. and Melnick, E. R.(2021). How a Virtual Scribe Program Improves Physicians’ EHR Experience, Documentation Time, and Note Quality. NEJM Catalyst Innovations in Care Delivery, 2(12), 10.1056/CAT.21.0294.‏
Piera, C., Roberto,C. and Emilio,E.(2018). How to Deal With Knowledge Management Misalignment: a Taxonomy based on a 3D Fuzzy Methodology. Journal of Knowledge  anagement, https: //doi. org/10. 1108/ JKM-10-2016-0456.
Plaskoff, J.(2017). Employee Experience: the New Human Resource Management Approach. Strategic HR Review,16(3), 136-141.‏
Renzl, B.(2008). Trust in Management and Knowledge Sharing: the Mediating Effects of Fear and Knowledge Documentation,Omega, 36: 206-220.
Suhaimee,S., Abu Bakr,A.Z. and Alias,R.A.(2006). Knowledge Sharing Culture in Malaysian Public Institution of Higher Education: An Overview. Proceedings of the Postgraduate Annual Research Seminar, 354-359.
Teseng, S.M, (2008). Knowledge Management System Performance Measure Index, Expert Systems with Applications, 34(1). 734–745.
Tseng,S.(2010). The Correlation between Organizational Culture and Knowledge Conversion on Corporate Performance. Journal Of Knowledge Management, 14(2), 269-284.