طراحی مدل توانمندسازی منابع انسانی بر اساس حکمرانی مطلوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارت متحده عربی

2 استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد گروه مدیریت صنعتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استاد گروه مدیریت ، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات متحده عربی

10.22034/qjimdo.2021.176954

چکیده

زمینه و هدف: امروزه، عامل اصلی موفقیت سازمان‌ها، برخورداری از نیروی انسانی کارآمد، مشارکتی و توانا است و فاصله میان جوامع از حیث دانایی و نادانی و نه دارایی فیزیکی آنها است. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف طراحی مدل توانمندسازی منابع انسانی بر اساس حکمرانی مطلوب در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی کشور انجام شد.
روش‌شناسی: این پژوهش به روش آمیخته اکتشافی انجام شد. جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل خبرگان علمی و سازمانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که با استفاده از روش هدف‌مند و گلوله برفی با تعداد ۱۶ نفر مصاحبه به عمل آمد. در بخش کمی از میان 497 نفر(معاونین، مدیران و معاونت‌ها و مسئولین اجرایی) تعداد  ۲۱۷ نفر حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته و در بخش کمی نیز پرسشنامه محقق ساخته بود. داده‌های بخش کیفی با استفاده از روش کدگذاری و داده‌های بخش کمی با استفاده از نرم افزار آموس 20 تحلیل شدند.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل داده‌ها، ۱۰ بعد شامل مشارکت، حاکمیت قانون و ارزش‌ها، توسعه‌گرایی و آموزش، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، کنترل، سرمایه اجتماعی و ارتباطات، رهبری و مدیریت، هدف روشن و معناداری و عدالت و ۲۷ مؤلفه توانمندسازی بر اساس حکمرانی مطلوب شناسایی شــدند.
نتیجه‌گیری: استفاده از ابعاد و مولفه‌‌های پژوهش مذکور می‌تواند ضمن ارتقای سرمایه‌های اصلی سازمان موجب نهادینه‌سازی حاکمیت مطلوب در سازمان شود.
زمینه و هدف: امروزه، عامل اصلی موفقیت سازمان‌ها، برخورداری از نیروی انسانی کارآمد، مشارکتی و توانا است و فاصله میان جوامع از حیث دانایی و نادانی و نه دارایی فیزیکی آنها است. بر این اساس، تحقیق حاضر با هدف طراحی مدل توانمندسازی منابع انسانی بر اساس حکمرانی مطلوب در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی کشور انجام شد.
روش‌شناسی: این پژوهش به روش آمیخته اکتشافی انجام شد. جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل خبرگان علمی و سازمانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که با استفاده از روش هدف‌مند و گلوله برفی با تعداد ۱۶ نفر مصاحبه به عمل آمد. در بخش کمی از میان 497 نفر(معاونین، مدیران و معاونت‌ها و مسئولین اجرایی) تعداد  ۲۱۷ نفر حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته و در بخش کمی نیز پرسشنامه محقق ساخته بود. داده‌های بخش کیفی با استفاده از روش کدگذاری و داده‌های بخش کمی با استفاده از نرم افزار آموس 20 تحلیل شدند.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل داده‌ها، ۱۰ بعد شامل مشارکت، حاکمیت قانون و ارزش‌ها، توسعه‌گرایی و آموزش، شفافیت، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی، کنترل، سرمایه اجتماعی و ارتباطات، رهبری و مدیریت، هدف روشن و معناداری و عدالت و ۲۷ مؤلفه توانمندسازی بر اساس حکمرانی مطلوب شناسایی شــدند.
نتیجه‌گیری: استفاده از ابعاد و مولفه‌‌های پژوهش مذکور می‌تواند ضمن ارتقای سرمایه‌های اصلی سازمان موجب نهادینه‌سازی حاکمیت مطلوب در سازمان شود.

کلیدواژه‌ها


اخوان خرازیان مریم و مقدسی، فائزه.(۱۳۹۶). بررسی تاثیر توانمندسازی بر تسهیم دانش و طراحی مدل چند سطحی برای تبیین تاثیر فرهنگ سازمانی مشارکتی بر تسهیم دانش. فصل‌نامه مدیریت فرهنگ سازمانی، ۱۵(1)، ۲۲۳-۲۰۷.
اسکات، سینتا و ژاف دنیس.(۱۳۸۱). تواناسازی کارکنان ترجمه مهدی ایران نژاد پاریزی، تهران.
اکبری، سروش؛ حکاک، زهرا؛ محمد؛ وحدتی؛ حجت الله و نظرپوری، هوشنگ.(۱۳۹۸). طراحی الگوی سه‌شاخگی حکمرانی مطلوب در سازمان‌های چندسطحی، فصل‌نامه مطالعات راهبردی، ۴۰، ۱۷۵-۲۰۱.
امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد؛ شهرام‌نیا، امیر مسعود؛ صفریانی، روح الله.(۱۳۹۵). الگوی حکمرانی مطلوب جامعه همکار و دولت کارآمد در مدیریت توسعه، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، ۱۲(۳۶)، 7-۴۰.
پاک‌طینت اقبال و فتحی‌زاده، علیرضا.(۱۳۸۷). توانمندسازی کارکنان؛ ضرورت‌ها و راهکارها. فصلنامه مدیریت، ۵(۱۱)، ۴۷-۳۳.
جوشقانی نایینی، سید حمید؛ توکلی، محمدجواد و داوودی پرویز.(۱۳۹۶). تطور مفهومی نهاد و دلالت‌های آن بر مطالعات نهادی و اقتصاد ایران. جستارهای اقتصادی ایران با رویکرد اقتصاد اسلامی، 14(28)، ۱۲۰-۹۷
حبیب نژاد، احمد و عامری زهرا.(۱۳۹۵). شاخص‌های شفافیت در حکومت اسلامی با تأکید بر حکومت علوی، حقوق اسلامی، 13(9)، ۱۲۸-۱۵۷
حجازی، اسد؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم؛ بهرنگی، محمدرضا و زین‌آبادی، حسن رضا.(۱۳۹۴). شناسایی عوامل تأثیرگذار بر برنامه‌های توسعه آموزش کارآفرینی در نظام آموزش عالی ایران چهارچوبی برای برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی، فصلنامه علمی و پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 6(21)، ۲۲۹-۲۴۳
حسن بیگی، ابراهیم؛ دلاور، علی و انجم شجاع، رضا.(۱۳۹۶). طراحی مدل توانمندسازی مدیران سطوح عالی وزارت نیرو. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات دفاعی استراتژیک،۱۵(۶۹)، ۲۲۱-۲۵۰.
دانایی فرد، حسن؛ باباشاهی، جبار؛ آذر، عادل و کردنائیج، اسدالله.(۱۳۹۱). تحول در رفاه ملی آیا حکمرانی مطلوب نقش مهمی ایفا. کند؟. مجله پژوهش‌های مدیریت ایران، ۱۶(۴)،۴۵-۶۲.
داوری، علی و رضازاده، آسیه.(۱۳۹۳). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزارPLS ، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
درخشه، جلال و موسوی‌نیا، سید مهدی.(۱۳۹۴). مؤلفه‌های حکمرانی شایسته در سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)، پژوهش علم و دین، 17، ۱-۲۸.
شریعتی، محمد،؛ ولی‌پور، مهدی و نوبخت، باقر.(۱۳۹۵). طراحی مدل توانمندسازی کارکنان سازمان فرهنگی مورد مطالعه سازمان عقیدتی سیاسی ناجا، بصیرت و تربیت اسلامی، ۱۳(۳۸)، ۷۵-۹۶.
شریف‌زاده، فتاح.(۱۳۹۰). ضرورت بازشناسی نظام آموزش عالی و نقش آن در توسعه علمی و اجتماعی کشور پژوهشی درباره دوره کارشناسی رشته مدیریت دولتی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 2(1)، 79- 112.
 شفیعی، مرتضی و انگاشته بلقیس.(۱۳۹۵). تخصیص بهینه منابع انسانی به پایگاه‌های اورژانس با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌های متمرکز، مجله پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی 6(1)، 132-105.
ظهور پرونده، وجیهه و شکرالهی، مهرداد.(۱۳۹۶). رابطه رفتار رهبری مدیران و بدبینی سازمانی با در نظر گرفتن نقش تعدیل‌گر عدالت سازمانی در آموزش و پرورش. فصلنامه پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 12، ۱۴۸-۱۱۱.
غیاثوند، رضا؛ تقوایی، رضا و سلیمی، فریدون.(۱۳۹۶). ارتباط توانمندسازی کارکنان با بالندگی سازمانی موسسه اعتباری کوثر استان همدان، رسالت مدیریت دولتی، 8(۲۵)، ۵۹-۷۰.
فاضلی، محمد.(۱۳۸۶). تصویری از سبک زندگی جامعه دانشجویی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 1، ۱۷۵-۱۹۸.
قاضی طباطبایی، محمود؛ نصرتی، روح اله وکاظمی، علی.(۱۳۹۱). ارزیابی الگوی نظری حکمرانی مطلوب در تبیین وضعیت توسعه انسانی. مجله توسعه روستایی، ۴(۱)،۵۲-۳۹.
منتظری، محمد؛ بهمنی اکبر و فتحی‌زاده علیرضا.(۱۳۹۷). الگوی حکمرانی مطلوب از دیدگاه نهج‌البلاغه گامی در جهت تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دوفصلنامه مطالعات الگوی اسلامی ایرانی، 6(11)، ۱۳۳-۱۵۵.
منصوری، احسان و فضلی لیلا.(۱۳۹۶). بررسی و تحلیل رویکردهای ارزیابی کیفیت عملکرد مؤسسات آموزش عالی، فصلنامه تحقیقات مدیریت نوین خاتم، 1(3)، ۶۰-۵.
میرمحمدی، سید محمد؛ حسین‌پور، داوود و قاسمی، حمیدرضا.(۱۳۹۶). عوامل کلیدی موفقیت توانمندسازی کارکنان، فصل‌نامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 25(83)، ۹۳-۱۱۴.
نقیبی، مفرد حسام.(۱۳۸۹). حکمرانی مطلوب در پرتو جهانی شدن حقوق بشر تهران؛ موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
یعقوبی، مریم؛ سلیمی، محمد.(۱۳۹۷). تعیین عوامل مؤثر بر ارزشیابی آموزشی اساتید یک دانشگاه علوم پزشکی نظامی در شهر تهران. فصلنامه مجله طب نظامی، 20(1)، ۸۲-۷۳.
یگانگی، سیده عاطفه؛ الوانی، سید مهدی و معمارزاده طهران، غلامرضا.(۱۳۹۵). اولویت بندی شاخص‌های حکمرانی مطلوب در سازمان‌های کارا (مطالعه موردی: شعب بانک رفاه استان قزوین. رسالت مدیریت دولتی، ۲۱، ۱۰-۱.
یوسفی شیخ رباط، محمدرضا و بابایی، فهیمه.(۱۳۹۴). طراحی مدل حکمرانی مطلوب و مقایسه آن با اصول حکمرانی مطلوب بانک جهانی. اقتصاد اسلامی، 15(57)، ۳۱-۶۲.
Abdollahzadeh, M.(2013). Empowerment and organizational Change. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 4, 1-5.
Fornell, C. and Larcker, D.(1981). Evaluating Structural Equation Modeling with Unobserved Variables and Measurement Error. Journal of Marking Research, 18(1),39-50.
Hanaysha, J.(2016). Examining the Effects of Employee Empowerment, Teamwork, and Employee Training on Organizational Commitment Senior Lecturer at Faculty of Business and Management, DRB-Hicom University of Automotive Malaysia, 26607, Pekan, Pahang, Malaysia.
Hopper, T.(2017). Neopatrimonialism, Good Governance, Corruption and Accounting in Africa: Idealism vs Pragmatism. Journal of Accounting in Emerging Economies, 7(2), 225-248.
Karim, F. and Rehman, O.(2012). Impact of Job Satisfaction, Perceived Organizational Justice and Employee empowerment on Organizational Commitment in Semi-Government Organizations of Pakistan. Journal of Business Studies Quarterly, 3(4), 92-104.
Kaufmann, D.(2010). The World Wide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues. The World Bank Development Ressarch Group Macro economics and Growth Team September. Knack, S. F.(Ed.).(2013). Democracy, Governance, and Growth. University of Michigan Press.
Kock, N.(2012). Using WarpPLS in E-Collaboration Studies: Descriptive Statistics, Settings. Interdisciplinary Applications of Electronic Collaboration Approaches and Technologies, 7(2), 1-18.
Kondalkar, V. G.( 2019). Organization Effectiveness and Change Management. PHL Learning Private Limited, New Delhi-110001.
Melhem, Y.(2014). The Antecedents of Customer-Contact Employees' Empowerment. Employee relations, 26(1), 72-93.
Özarall, N(2015). Linking Empowering Leader to Creativity: the Moderating Role of Psychological(felt) Empowerment. International Conference on Leadership, Technology and Innovation Management. Procedia - Social and Behavioral Sciences 181(2015) 366 – 376.
Porter, D.(2015). Investigating the Relationship between Transformational Leadership and Psychological Factors of Group Empowerment and Effectiveness. AmericanJournal of Political Science, 47, 389-402.
Rudra P., Pradhan and Sanyal G.S.(2011). Good Governance and Human Development: Evidence from Indian State, Journal of Socialand Development Sciences, 1(1), 1-8.
Spreitzer, G. M.(1995). Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
UNDP.(1995). Governance for Sustainable Human Development, Availale at: www. Undp - pogar. Or publications/ governance/ good gov. pdf.
Zimmerman, B. J. and Martinez-Pons, M.(1990). Student Differences in Self-Regulated Learning: Relating Grade, Sex, and Giftedness to Self-Efficacy and Strategy Use. Journal of educational Psychology, 82(1), 51.