راهبردها و پیامدهای مسئولیت اجتماعی شرکتی با رویکرد شفافیت سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی ،دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ،ایران.

2 دانشیارگروه مدیریت دولتی، ‌دانشکده مدیریت و اقتصاد ، ‌دانشگاه آزاد اسلامی،بندرعباس ، ایران

3 استاد، گروه مدیریت دولتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/qjimdo.2023.406616.1607

چکیده

زمینه و هدف: حفظ مشروعیت و بقای سازمان‌ها مستلزم پذیرش نوعی نقش و وظیفه عمومی و اجتماعی است.  جهانی شدن فزاینده و ظهور اقتصادهای مبتنی بر دانش، معنای مسئولیت اجتماعی شرکتی را از طریق تغییر فلسفه اساسی جامعه و کسب و کار متحول نموده است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به ارائه الگوی راهبردها و پیامدهای مسئولیت اجتماعی شرکتی با رویکرد شفافیت سازمانی در سازمان تامین اجتماعی تهران پراخته می‌‌شود.
روش‌شناسی: این پژوهش از جهت هدف، توسعه­ای -کاربردی و در دسته پژوهش‌های آمیخته (ترکیبی) قرار دارد. در مرحله کیفی از روش تحلیل تم برای ایجاد الگوی پژوهش استفاده شد. بدین منظور با تعداد 27 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته به عمل آمد. در بخش کمی تعداد  167 پرسشنامه بین مدیران و خبرگان سازمان تامین اجتماعی تهران توزیع شد. داده‌های بخش کمی  نیز با روش تحلیل عاملی تاییدی و نرم­افزار اسمارت پی‌اِل‌اِس‌ تحلیل شدند.
یافته‌ها: بر اساس تحلیل داده‌ها، پنج راهبرد برای مدل مسئولیت اجتماعی با رویکرد شفافیت سازمانی شامل راهبردهای مدیریتی، مالی، ساختاری، تکنولوژی و مدیریت منابع انسانی شناسایی و تایید شدند. همچنین، مقدار ضریب تعیین محاسبه‌شده برای راهبردها 692/0 و برای متغیر پیامدها 716/0 بود.
نتیجه‌گیری: استفاده از رویکرد شفافیت می‌تواند راهبردها و پیامدهای متعددی را ایجاد کرده و ضمن ارتقای عملکرد سازمانی، وجهه و اعتبار سازمان تامین اجتماعی را در جامعه و ذینفعان ارتقاء دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیمی‌پور، حسین؛ فتحی، فاطمه؛ هوشمند، الهه؛ تقی پور، علی و حسینی، جواد.(1399). وضعیت مسئولیت اجتماعی و ابعاد آن در بیمارستان‌های دولتی شهر مشهد: مطالعه مقطعی. فصلنامه مدیریت سلامت، 23 (1)، 102-111.
اکبری، محسن، آذر؛ عادل، مهدی حاجی محمدلو، ایوب و آل طه، حسن.(1398). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکتی بر رفتار شهروندی سازمانی: نقش میانجی درگیری شغلی، رضایت شغلی و آوای کارکنان. فصلنامۀ علمی مطالعات منابع انسانی. 9(34)، 24-1.
باقری، محمدهادی؛ عبدالوند، محمدعلی؛ طبیبی، جمال الدین و خدایاری، بهناز.(1399). طراحی الگو مسئولیت اجتماعی در کارآفرینی با استفاده از روش فراترکیب. توسعه کارآفرینی، 13(1)، 60-41.
بایرام پور، بهزاد؛ محمدیان ساروی، محسن و حقیقی، مسعود.(2021). طراحی الگویی برای تعیین عوامل مؤثر در بروز فساد اداری و بررسی نقش نظارت و شفافیت سازمانی در پیشگیری از آن. نظارت و بازرسی، .15(55)، 71-100.
بداغی، داریوش؛ اسلامبولچی، علیرضا و ربیعی، محمدرضا.(1399). طراحی الگوی مسئولیت اجتماعی برای آموزش در سازمان تأمین اجتماعی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 11(42)، 358-339.
پناهی، بلال.(1400). فراتحلیل متغیرهای مؤثر بر شفافیت سازمانی و متغیرهای تأثیرپذیر از آن در پژوهش‌های انجام شده در ایران. نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، 19(4)، 683-706.
دیهیم پور، دولتی.(2020). تأثیر شفافیت سازمانی بر پارانویید سازمانی با میانجی‌گری سرمایۀ اجتماعی. مجله علمی مدیریت سرمایه اجتماعی، 3(7)، 398-373.
دیهیم پور، مهدی؛ میانداری، کمال؛ نجاری، رضا و عابدی جعفری، حسن.(2018). طراحی مدل افزایش شفافیت سازمانی با رویکرد داده بنیاد در سازمان‌های دولتی. فصلنامه علمی - پژوهشی آموزش علوم دریایی، 5(1)، 95-110.
 سجاسی قیداری، حمدالله و شایان، واعظ طبسی.(2019). سنجش مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌های کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی (موردمطالعه: دهستان‌های شهرستان‌های کاشمر و بردسکن و خلیل‌آباد). فصلنامه پژوهش‌های روستائی، 10(2) ، 200-213.
شجاعی باغینی, گلنار؛ مالکی, بابک.(1400). طراحی الگوی جذب و نگهداری مشتریان وفادار بر مبنای مسئولیت‌های اجتماعی در بخش صنایع پوشاک(مورد مطالعه فروشگاههای هاکوپیان). فصلنامه مدیریت تبلیغات و فروش،(2) 2، 19-1.
صادقی مقدم، محمدرضا.(1391).طراحی و تبیین الگوی هماهنگی زنجیره تأمین در سطح شبکه خودرو سازی (مطالعه موردی: ایران خودرو). پایان نامه دکتری مدیریت تولید و عملیات، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
عزیزی، ‌نرجس؛ محسنی، ‌رضاعلی و تاج‌الدین، ‌محمدباقر.(1397). فعالیت‌های داخلی و خارجی مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها در نظام بانکی و بررسی رابطه آن با سرمایه اجتماعی. جامعه شناسی نهاد‌های اجتماعی، 5(11) ، 311-340.
خوشکار، فرزین؛ زارعی؛ جلال و لاچینی، موسی ایوبی.(1389). بررسی رابطه مسئولیت اجتماعی با عملکرد مالی شرکت       در شرکت‌های فعال عرضه کننده محصولات بهداشتی. فصلنامه علمی تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، 3(11)، 69-186.
قدردان، احسان؛ مقدم، عبدالکریم؛ سلطانیان، چیمن و شاهمرادی، شهین.(1399). ایفای نقش مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتی با تأکید بر نقش سرمایه فکری. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 12(45)، 71-88.
قربانی، محمدجواد؛ فقیهی، ابوالحسن و عزیزی، شهریان.(1399). الگوی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های پالایش نفت، به روش پژوهش آمیخته اکتشافی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 18(55)،  26-1.
کاشف، حسنا؛ تقوایی یزدی، مریم و نیازآذری، کیومرث.(1397). طراحی مدل شفافیت سازمانی به منظور توانمندسازی مدیران دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 12(44)، 158-145.
کردناییج، اسدالله؛ فانی، علی اصغر و مسعودی، زهرا.(1393). فرهنگ سازمانی حلقه مفقوده شفافیت سازمانی و عملکرد سازمان. مدیریت فرهنگ سازمانی، 12(2)، 189-173.
گل‌پور، حمیدرضا؛ نبی‌پور، محمد؛ اسماعیلی، مهدی و کاظمی، مهدی.(1401).  جایگاه شفافیت و پاسخگویی در مبارزه با فساد در معاملات دولتی. مجله نظارت و بازرسی، 60، 73-98.
محقر، علی و صادقی‌مقدم، محمدرضا.(1390). هماهنگی زنجیره تامین در صنعت خودرو: رویکرد تئوری برخواسته از داده‌ها. فصلنامه چشم‌انداز مدیریت صنعتی، 4(1) ، 29-63.
مدهوشی، مهرداد و نوروزی، عباسعلی.(1394).تبیین الگوی ارتقاء مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان. مطالعات مدیریت راهبردی، 6(23 )، 43-60.
ملائی‌فرد، علی؛ پورکیانی، مهدی؛ بهشتی فرد، ملیکه و بیگ‌زاد عباسی، فرزانه.(1400). ارزیابی تطبیقی نقش‌های مدیریتی بر مبنای شفافیت سازمانی و ارائه مدل بومی. مجله اسلام و مدیریت، 9(17)، 247-270.
نرگسیان، عباس؛ جمالی، قاسمعلی.(2019). وضعیت شفافیت در سازمان‌های حاکمیتی ایران. دولت پژوهی، 5(18)، 209-243.
Abbas, J. and Sagsan, M.(2019). Impact of Knowledge Management Practices on Green Innovation and Corporate Sustainable Development: A Structural Analysis. Journal of Cleaner Production, 229(19), 611-620.
Albu, O. B. and Flyverbom, M.(2019). Organizational Transparency: Conceptualizations, Conditions, and Consequences. Business & Society, 58(2), 268-297.
Auger, G. A.(2014). Trust Me, Trust Me Not: An Experimental Analysis of the Effect of Transparency on Organizations. Journal of Public Relations Research, 26(4), 325–343.
Benito-Hernández, S., López-Cózar-Navarro, C. and Priede-Bergamini, T.(2021). Influence of Government Support On Proactive Environmental Strategies In Family Firms. Sustainability, 13(24), 13973.
Carroll, A.B.(1979). A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance. Academic Management Review. 4(4), 497–505.
Christensen, L. T. and Cornelissen, J.(2015). Organizational Transparency As Myth And Metaphor. European Journal of Social Theory, 18(2), 132-149.‏
Conte, F., Sardanelli, D., Vollero, A. and Siano, A.(2023). CSR Signaling In Controversial And Noncontroversial Industries: CSR Policies, Governance Structures, And Transparency Tools. European Management Journal, 41(2), 274-281.
Dubbink, W., Graafland, J. and Van Liedekerke, L. (2008). CSR, Transparency And The Role of Intermediate Organisations. Journal of Business Ethics, 82, 391-406.
Diez, E.B., Odriozola, M.D. and Sánchez, J.L.F.(2017). A Survey of Transparency: An Intrinsic Aspect of Business Strategy. Business Strategy and The Environment, 26(4), 480-489.
Eurosif .(2016). European SRI Study. Retrieved on 22.10.2021 from address http://www.eurosif.org/wp-content/uploads/2017/11/SRI-study-2016- LR-.pdf
Fatima, T. and Elbanna, S.(2023). Corporate Social Responsibility(CSR) Implementation: A Review And A Research Agenda Towards An Integrative Framework. Journal of Business Ethics183(1), 105-121.‏
Flyverbom, M. (2016). Digital Age| Transparency: Mediation and The Management of Visibilities. International Journal of Communication10, 13.
García‐Sánchez, I. M., Hussain, N., Khan, S. A. and Martínez‐Ferrero, J.(2022). Assurance of Corporate Social Responsibility Reports: Examining The Role of internal and External Corporate Governance Mechanisms. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(1), 89-106.‏
Jeon, M.M., Lee, S. and Jeong, M.(2020). Perceived Corporate Social Responsibility and Customers’ Behaviors in the Ridesharing Service Industry. International Journal of Hospitality Management, 84, 102341. 
Khamis, N. I. and Ismail, K. (2021). The Impact of Corporate Social Responsibility on Corporate Image in the Construction Industry: A Case Of SMEs in Egypt. Journal of Sustainable Finance and Investment, 12(1), 128-146.
Kim, H. and Lee, T. H.(2018) Strategic CSR Communication: A Moderating Role of Transparency in Trust Building. International Journal of Strategic Communication, 12(2), 107-124.
KPMG Survey of Corporate Responsibility Reporting.(2017). Social and Behavioral Sciences, 213, 340–344.
Kundeliene, K. and Leitoniene, S.(2015). Business Information Transparency: Causes and Evaluation Possibilities. Procedia-Social and Behavioral Sciences213, 340-344.‏
Liu, Y., Dai, W., Liao, M. and Wei, J.(2021). Social Status and Corporate Social Responsibility: Evidence From Chinese Privately Owned Firms. Journal of Business Ethics, 169, 651–672. 
Lourenco, R. P.(2015). An Analysis of Open Government Portals: A Perspective of Transparency for Accountability.Governmental Information Quarterly, 32(3), 323-332.
Lowatcharin, G. and Menifield, C. E.(2015). Determinants of Internet-Enabled Transparency at the Local Level: A Study of Midwestern County Web Sites. State and Local Government Review, 47(2), 102-115.‏
Lukman ,R., Innocent, A. and Olakunle D.O.(2015).Corporate Social Responsibility and Entrepreneurship(CSRE): Antidotes to Poverty, Insecurity and Underdevelopment in Nigeria. Social Responsibility Journal, 11(1), 56.
 Mahmud, A., Ding, D. and  Hasan, M. M. (2021). Corporate Social Responsibility: Business Responses to Coronavirus (COVID-19) pandemic. Sage Open, 11(1), 2158244020988710.‏
McLennan, S. and Banks, G.(2019). Reversing the Lens: Why Corporate Social Responsibility is not Community Development. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(1), 117-126.‏
Öge, K. (2016).Which Transparency Matters? Compliance with Anti-Corruption Efforts in Extractive Industries. Resources Policy, 49, 41-50.‏
Saldanha, D. M. F., Dias, C. N. and Guillaumon, S.(2022). Transparency and Accountability in Digital Public Services: Learning from the Brazilian Cases. Government Information Quarterly, 39(2), 101680.‏ 
Schnackenberg, A. K. and Tomlinson, E. C.(2016). Organizational Transparency: A New Perspective on Managing Trust in Organization-Stakeholder Relationships. Journal of Management, 42(7), 1-28.
Shahzad, F., Baig, M. H., Rehman, I. U., Saeed, A. and Asim, G. A.(2022). Does Intellectual Capital Efficiency Explain Corporate Social Responsibility Engagement-Firm Performance Relationship? Evidence From Environmental, Social and Governance Performance of Us Listed Firms. Borsa Istanbul Review, 22(2), 295- 305.‏
Singh, K. and Misra, M.(2021). Linking Corporate Social Responsibility (CSR) and Organizational Performance: The Moderating Effect of Corporate Reputation. European Research on Management and Business Economics, 27, 100139.
Timothy Coombs, W. and Holladay, S. J.(2013). The Pseudo‐Panopticon: The Illusion Created by CSR‐Related Transparency and The Internet. Corporate Communications: An International Journal, 18(2), 212-227.